بیماری دریچه قلبی در سالمندان ( درمان بیماری دریچه قلبی در سالمندان )
بیماری دریچه قلبی در سالمندان
آشنایی با بیماری های شایع در دوران سالمندی برای هر کسی لازم است. چرا که با این کار در وهله اول می توانید کمک شایانی به بهبود کیفیت زندگی سالمندان عزیز خود کنید و در گام دوم، با انجام کارهای لازم، زندگی سالم و پرنشاطی را برای زمان سالمندی خود بسازید. بیماری دریچه قلبی در سالمندان از جمله مهمترین عوارضی است که ممکن است در این سنین بروز پیدا کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی این بیماری و چرایی بروز آن بپردازیم. علائم آن را ذکر می کنیم و همچنین راهکارهای طلایی جهت پیشگیری از این بیماری به شما ارائه خواهیم داد.
بیماری دریچه قلبی چیست؟
قلب، چهار دریچه دارد که عبارتند از: دریچه آئورت، دریچه میترال، دریچه تریکوسپید و دریچه پولمونری. هر کدام از این دریچه ها وظیفه خاصی دارند و به پمپاژ صحیح خون در قلب کمک می کنند. بیماری دریچه قلبی زمانی رخ می دهد که یکی از این دریچه ها یا بیش از یک دریچه قلب دچار مشکلاتی از قبیل تنگی، گرفتگی و… شود. در این صورت دریچه مذکور به خوبی باز و بسته نشده و عمل پمپاژ به درستی انجام نمی گیرد.
انواع بیماری دریچه قلبی
مشکلات متعددی ممکن است دریچه های قلبی را تهدید کنند. بروز هر از این مشکلات موجب ایجاد بیماری متفاوتی خواهد شد. از جمله بیماری های دریچه ای قلب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تنگی دریچه قلب
زمانی که لت های دریچه قلب ضخیم شوند و به دلایلی، تغییراتی چون چسبندگی و گرفتگی در آنها به وجود آید گفته می شود فرد به بیماری تنگی دریچه قلب مبتلا شده است. در این حالت دریچه ها به طور کامل باز نمی شوند و جریان خون مختل می گردد. مشکل دیگری که ممکن است همراه با تنگی دریچه قلب ایجاد شود، بازگشت خون در جهت مخالف می باشد.
2. گشاد شدن دریچه قلب
بیماری دریچه قلب در سالمندان ممکن است به صورت گشاد شدن دریچه قلب خود را نشان دهد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که دریچه قلب به طور کامل بسته نشده و در نتیجه، خون به سمت قلب باز می گردد.
3. انسداد دریچه قلب
انسداد به معنای بسته شدن است. انسداد دریچه قلبی، حالتی است که دریچه قلب به طور کامل بسته شده و خون راهی برای جریان یافتن ندارد.
علت بروز بیماری دریچه قلبی چیست؟
از جمله عواملی که ممکن است در بروز بیماری های دریچه قلبی دخیل باشند و یا آن را تشدید کنند عبارتند از:
• افزایش سن
افزایش سن و روند پیری یکی از عللی است که می تواند موجب ایجاد بیماری های قلبی شود. چرا که به مرور زمان، احتمال بروز تغییراتی در بافت های دریچه های قلبی وجود دارد. همچنین ممکن است در طول زندگی، رسوبات کلسیم، چربی و… در عروق و دریچه های قلبی ایجاد شوند.
• تب روماتیسمی
تب روماتیسمی که در اثر نوعی عفونت باکتریایی درمان نشده ایجاد می شود نیز می تواند زمینه ساز بیماری دریچه قلبی در سالمندان شود. این نوع عفونت معمولا در کودکی ایجاد می شود و منجر به التهاب دریچه های قلب می شود. اما حدود بیست تا چهل سال بعد، عوارض خود را نشان می دهد. خوشبختانه امروزه با وجود آنتی بیوتیک ها، تب روماتیسمی شایع نمی باشد.
• بیماری فشار خون بالا
فشار خون بالا که در اثر عوامل مختلف به وجود می آید می تواند به مرور، تأثیرات منفی بر عملکرد عروق و همچنین دریچه های قلبی بگذارد.
• حمله قلبی
از دیگر عواملی است که سلامت دریچه های قلبی را تهدید می کند.
• اندوکاردیت
چنانچه به هر دلیلی، میکروب ها وارد جریان خون شده و خود را به قلب برسانند، قلب عفونی شده و دچار التهاب می گردد. به این حالت، به اصطلاح اندوکاردیت عفونی گفته می شود که می تواند منجر به بروز بیماری دریچه قلبی گردد.
• بیماری عروق قلبی
بیماری های مربوط به رگ های قلبی از جمله تصلب شرایین، بیماری عروق کرونر، سخت شدن شرایین، آترو اسکروز و… نیز می توانند دریچه قلب را تحت تأثیر قرار داده و موجب تنگی، گشادی و یا گرفتگی آنها گردند.
• برخی از بیماری ها و یا داروها
افرادی که به بیماری هایی چون آرتریت روماتوئید، لوپوس، سفلیس، تومورهای دستگاه گوارش، سندروم مارفان دچار هستند در معرض ابتلا به بیماری دریچه قلبی قرار می گیرند. همچنین مصرف برخی از داروها نیز می توانند این خطر را به وجود آورد.
• بیماری های مادرزادی
از جمله علت های دیگر بروز بیماری دریچه قلبی، بیماری های مادرزادی هستند. برخی از این بیماری ها می توانند زمینه ساز باشند و به مرور زمان، دریچه های قلب را تحت تأثیر قرار دهند. اما در مواردی نیز ممکن است، نوزاد از همان اول با مشکلات مختلف قلبی به دنیا بیاید.
علائم بیماری دریچه قلبی
با توجه به اینکه بیماری های دریچه قلبی انواع متعددی دارند و همچنین در اثر عوامل مختلف به وجود می آیند، نمی توان یک یا چند علامت مشخص و صددرصدی برای آن ها تعریف کرد. از سویی، ممکن است علائم این بیماری ها مشابه سایر بیماری های قلبی از جمله نارسایی قلبی و.. باشد. اما به طور کلی از جمله علائم هشدار دهنده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- ضربان نامنظم قلب
- تنگی نفس، علی الخصوص بعد از فعالیت بدنی
- تورم پاها و به ویژه مچ پا
- خستگی و ضعف
- عدم تعادل فشار خون (کاهش و افزایش فشار خون)
چنانچه علائم بالا را مشاهده کردید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. نکته مهمی که مطرح است، این است که این علائم ممکن است در مراحل اولیه بیماری بروز پیدا کنند و یا اینکه سال ها آشکار نشوند. در کل، علائم بیماری دریچه قلبی با سرعت پیشرفت بیماری رابطه مستقیم دارد. اما نباید شدت علائم را نشان دهنده شدت بیماری بدانید. چون همانطور که گفتیم، ممکن است در برخی موارد، بیماری به صورت کاملا خاموش و بدون علامت در حال پیشرفت و وخیم شدن باشد.
عوارض بیماری دریچه قلبی
شدت بیماری دریچه قلب در افراد مختلف با هم متفاوت است. تنگی، گشادی و یا انسداد دریچه ها ممکن است مشکلات زیادی برای قلب و حتی سایر ارگان های بدن پدید آورد. عملکرد نادرست دریچه ها در وهله اول موجب فشار آمدن به قلب می شوند و این امر می تواند مشکلاتی از قبیل ضخیم شدن دیواره های قلب و یا حتی بزرگ شدن قلب را به دنبال داشته باشد. همچنین احتمال وقوع نارسایی قلبی و از کار افتادگی قلب و بالخره مرگ نیز وجود دارد. از سوی دیگر همانطور که گفته شد، مشکل دریچه قلب ممکن است موجب بازگشت خون به درون قلب شود. این امر می تواند منجر به ایجاد لخته خونی و در نتیجه سکته مغزی و یا آمبولی ریه گردد.
پیشگیری از بیماری دریچه قلب
قلب یکی از پرکارترین ارگان های بدن است. سلامتی انسان به عملکرد صحیح قلب و به عبارتی به سلامتی قلب او بستگی دارد. بنابراین هرگز نباید مراقبت از قلب را بی اهمیت تلقی کرد. برای آنکه به بیماری دریچه قلبی دچار نشوید نکات زیر را رعایت کنید.
1. یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد غذایی مفید داشته باشد.
2. نمک و چربی کمی مصرف کنید.
3. از مصرف الکل و استعمال دخانیات خودداری کنید.
4. ورزش کنید و تحرک داشته باشید.
5. وزن خود را در حالت ایده آل نگهدارید.
6. اگر به بیماری هایی همچون دیابت یا فشار خون مبتلا هستید، بیماری را تحت کنترل بگیرید و با مصرف به موقع داروهای خود از پیشروی آن و آسیب زدن به قلب جلوگیری کنید.
7. چنانچه به گلودرد چرکی مبتلا شدید به پزشک مراجعه کرده و با مصرف آنتی بیوتیک و داروهای تجویز شده، آن را به طور کامل درمان کنید.
روش تشخیص بیماری های دریچه قلبی
اگر با مشاهده علائم مشکوک و ناراحتی های قلبی به پزشک متخصص مراجعه کنید، پزشک در ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد. با گوش دادن به صدای قلب شما متوجه تغییرات غیر طبیعی خواهد شد. در گام بعدی جهت تشخیص قطعی مشکلات دریچه قلب از چند روش زیر استفاده می شود:
کاتتریزاسیون قلب
در این روش از یک لوله نازک جهت گرفتن عکس از عروق قلب استفاده می شود.
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلبی
نوار قلبی یکی دیگر از روش های بررسی ضربان های قلب است که از طریق اتصال الکترود به پدهای روی پوست انجام می گیرد.
اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی یا همان اکوی قلبی روشی است که در آن با استفاده از امواج صوتی، تصویرهای متحرک از قلب نمایش داده می شود و پزشک می تواند متوجه عملکرد دریچه های قلب شود.
ام آر آی قلبی
MRI قلب با به کارگیری امواج مغناطیسی می تواند تصویر دقیقی از قلب به دست بدهد. پزشک با مشاهده آن می تواند وجود یا عدم وجود مشکلات قلبی را تشخیص دهد.
درمان بیماری دریچه قلبی
درمان بیماری های مربوط به دریچه های قلب به نوع بیماری و همچنین علت و شدت آن بستگی دارد. پزشک معالج در اغلب موارد همچون عفونت ها و التهاب های مربوط به دریچه ها می تواند بیماری با تجویز داروهای مناسب درمان نماید. اما در مواردی نیز ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی را تشخیص دهد. اعمال جراحی مربوط به دریچه های قلب می توانند شامل پیوند دریچه مصنوعی و یا دریچه انسانی به بیمار باشند.
