علائم دیابت ( انواع دیابت و روش درمان آن)
دیابت یکی از انواع بیماری های مزمن و پیش رونده است که به دلایل مختلف فرد را درگیر می کند. نوع سبک زندگی, عدم تحرک کافی ، وراثت و … از جمله عوامل بروز بیماری دیابت در افراد است. با این وجود خیلی ها با اینکه این بیماری را دارند، از آن آگاه نیستند مگر اینکه از طریق آزمایش و یا پیشرفت بیماری متوجه آن شوند. تشخیص به موقع و زود هنگام این بیماری مانع از پیشرفت و تبدیل آن به دیابت نوع خطرآفرین می شود. بنابراین لازم است اطلاعات کافی در مورد نوع بیماری، روش های پیشگیری از آن، راه های درمان و … داشته باشیم. در این مقاله به تمامی این مطالب خواهیم پرداخت.
علت بروز بیماری دیابت چیست؟
ابتدا بهتر است توضیح دهیم علت بروز این بیماری چیست و از کجا شروع می شود. دیابت در اثر عدم تولید انسولین کافی و یا عدم مصرف انسولین تولیدی در بدن ایجاد می شود. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده یا پانکراس در بدن تولید و وظیفه انتقال قند خون را به سلول های بدن بر عهده دارد.
در افراد دیابتی قند خون به صورت مناسب و اندازه تولید نشده و در نتیجه قند تولیدی نیز در خون به درستی جذب نمی شود. زمانی که میزان قند در خون بالا رود و در بدن مصرف نشود، تجمع پیدا کرده و باعث آسیب به اعضای بدن می شود.
اعضایی مانند کلیه مجددا گلوکز را بازجذب می کنند و یا کبد گلوکز بیشتری آزاد می کند که همگی این موارد باعث اختلال در عملکرد ارگان های اصلی بدن می شوند.
انواع دیابت کدام است؟
دیابت در دو نوع خفیف و شدید وجود دارد که با نام دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 و دیابت بارداری شناخته می شود.
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 شدید تر از دیابت نوع 2 است. در دیابت نوع 1 فرد باید انسولین تزریق نموده و یا از داروهای ضددیابت استفاده نماید. این نوع دیابت شیوع کمتری دارد و در اثر عوامل مختلفی مانند ژنتیک و … بروز می کند.
دیابت نوع 2
افرادی که دچار دیابت نوع 2 می شوند، با دارو نیز می توانند این بیماری را کنترل نمایند و نیازی به تزریق انسولین نیست. این نوع دیابت شیوع بیشتری دارد و بسیاری از افرادی که درگیر آن هستند، از وجود این بیماری اطلاع ندارند.
این نوع دیابت در بزرگسالان بیشتر رواج دارد و عواملی مانند اضافه وزن و چاقی، عدم تحرک و فعالیت بدنی، ژنتیک، تغذیه نامناسب و مصرف غذاهای آماده به دلیل استفاده بیش از حد از مواد مضر و نگهدارنده و … رشد آن را سبب می شوند.
دیابت نوع بارداری
یکی دیگر از انواع دیابت که در افراد خاص و بین گروهی از خانم ها رخ می دهد، دیابت نوع بارداری است. این بیماری بعد از زایمان از بین رفته و نیازی به نگرانی نیست. هرچند عوارضی را به همراه دارد و تا حد امکان باید جلوی شروع و پیشرفت آن را گرفت. زنانی که دیابت بارداری می گیرند، ممکن است در آینده به دیابت نوع 2 دچار شوند.
راه های تشخیص بیماری دیابت
تشخیص به موقع بیماری هایی مانند دیابت از پیشرفت آن جلوگیری می نماید. در صورتی که این علایم را داشتید، احتمال وجود این بیماری نیز دور از نظر نمی باشد:
• تشنگی بیش از حد با وجود مصرف مایعات فراوان
• تکرر ادرار
• پرخوری بیش از حد
• خستگی بیش از حد انتظار
• ایجاد اشکال در سیستم بینایی
• عدم بهبود زخم و یا طولانی مدت شدن زمان بهبود و بروز عفونت های عود کننده
این ها علایم وجود بیماری دیابت هستند که بهتر است در صورت مشاهده آن ها به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک با تجویز آزمایش های لازم می تواند تشخیص دهد که در کدام یک از مراحل بیماری هستید تا درمان لازم را شروع نماید.
چگونه می توان از بروز دیابت پیشگیری کرد؟
پیشگیری از شروع دیابت و کنترل آن اهمیت زیادی دارد. در این قسمت به مواردی اشاره می کنیم که تا حد زیادی برای رسیدن به این هدف مفید باشند:
- کنترل اضافه وزن و پیشگیری از چاقی
چاقی و بالا بودن وزن، فرد را مستعد این بیماری می کند. بنابراین افرادی که دچار اضافه وزن هستند، ضمن اینکه باید سعی کنند تا وزن خود را کاهش دهند لازم است تحت نظر پزشک وضعیت قند خون خود را چک نمایند.
- افزایش فعالیت های بدنی
یکی از عوامل زمینه ساز بروز بیماری دیابت، زندگی های بدون تحرک و پشت میز نشینی امروزی است. باید ورزش و فعالیت های بدنی هرچند سبک و کوتاه مدت را در برنامه روزانه خود قرار دهید. با این شرایط می توان درصد شروع بیماری دیابت را پایین آورد.
- رژیم غذایی مناسب
مصرف غذاهای چرب، فست فودها، غذاهای کنسروی، نوشابه هاو … در افزایش قند خون تاثیر بسزایی دارند. برای جلوگیری از شروع بیماری دیابت لازم است سبزجات و میوه جات تازه را جایگزین تنقلات و مواد غذایی کم سود با کلسترول و قند بالا نمود.
- دوری از استرس و فشارهای روانی
این ضایعه می تواند در اندام های تحتانی تاثیر گذاشته و باعث ضعف و یا فلج شدن کامل آن ها شود. اگر آسیب جدی نباشد باعث مشکلات نخاعی ناقص شده و اگر آسیب جدی و با شدت بیشتری وارد شود، باعث مشکلات نخاعی کامل در اندام تحتانی می شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند ؟
احتمال بروز بیماری دیابت در برخی افراد بالاتر است. این افراد شامل گروه های زیر هستند:
• افراد با اضافه وزن بالا و کم تحرک
• افرادی که سابقه بیماری دیابت را در بستگان درجه 1 خود دارند
• افرادی که سابقه دیابت بارداری دارند و یا نوزادان با وزن بالا
• افرادی که دچار بیماری های قلبی عروقی و فشار خون بالا هستند
• زنانی که سابقه سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند
درمان دیابت چگونه است ؟
درمان دیابت نوع 2
این دیابت را با رعایت نکات زیر می توان درمان و کنترل کرد:
• کاهش وزن با رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف غذاهای مضر شامل قند و کلسترول بالا و …
• افزایش فعالیت های بدنی و انجام ورزش های منظم
• دوری از استرس ، اضطراب و کنترل و مدیریت شرایط بحرانی
• ترک مصرف دخانیات بخصوص سیگار
پس می توان نتیجه گرفت تغییر سبک زندگی تاثیر زیادی در درمان این نوع بیماری دارد. برای افرادی که دچار دیابت نوع 2 هستند، ممکن است پزشک از داروهای کنترل کننده قند خون نیز استفاده نماید.
درمان دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 را نیز باید همانند دیابت نوع 2 می توان با اصلاح روش های زندگی کنترل نمود. ولی با توجه به وضعیت این بیماران، نیاز به درمان های دارویی نیز وجود دارد. معمولا برای این افراد از داروهای خوراکی و یا تزریقی ضد دیابت استفاده می شود تا بتوان از حاد شدن مشکل پیشگیری نمود.
مصرف داروهایی از قبیل متفورمین، سیتاگلیپتین و امپاگلیفلوزین و … در کنار تزریق انسولین از جمله راهکارهای درمانی این بیماری به شمار می رود. این داروها باعث می شود تا قند خون با مکانیسم های زیر کاهش پیدا کند:
• داروهای ضد دیابت با تحریک غده پانکراس، باعث می شوند تا بدن انسولین بیشتری در اختیار داشته باشد.
• آنزیم های معده را که باعث تجزیه کربوهیدرات ها می شوند، مهار کرده و از فعالیت آن ها می کاهند.
• در این بیماری کبد شروع به تولید و آزادسازی گلوکز برای مصرف بدن می نماید. این داروها باعث می شوند تا فعالیت کبد نیز کنترل و مهار شود.
• در افرادی که دچار بیماری دیابت هستند، کلیه ها گلوکز را مجددا بازجذب می کنند که این موضوع آسیب زیادی به کلیه وارد می کند. داروهای ضددیابت مانع این بازجذب می شوند.
بیماری دیابت چه عوارضی را برای بیمار به همراه دارد؟
عوارض دیابت : دیابت نوع 2 ممکن است عوارض زیادی را برای بیماران به همراه نداشته باشد، هرچند کنترل آن و تشخیص به موقع می تواند کمک بزرگی در مهار و کنترل رشد این بیماری داشته باشد. ولی دیابت نوع 1 یکی از خطرناک ترین بیماری ها است که در صورت نادیده گرفتن آن ممکن است عوارض غیر قابل جبرانی را برای بیمار به دنبال داشته باشد. در نتیجه لازم است در صورت مصرف دارو و یا تزریق انسولین این موضوع را جدی گرفته و در درمان دقت زیادی نمایید تا این عوارض را تجربه نکنید:
• عوارض قلبی عروقی
یکی از مهم ترین علل مرگ و میر در بیمارانی که به دیابت دچار هستند، بیماری های قلبی عروقی است.
• عوارض کلیوی
همانطور که گفته شد دیابت تاثیر بسیار منفی روی عملکرد کلیه و جلوگیری از فعالیت آن دارد. اکثر افرادی که نیاز به دیالیز و یا پیوند کلیه دارند، افراد دیابتی هستند.
• عوارضی که در سیستم بینایی فرد بجا می گذارد
بیماری دیابت باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم بینایی شده و حتی در موارد شدید منجر به نابینایی نیز می شود.
• بروز زخم های مزمن در بدن
افرادی که دیابت دارند در صورت ایجاد زخم، به سرعت محل زخم ترمیم نشده و ممکن است به عفونت منجر شود. اگر این عفونت شدید باشد حتی ممکن است باعث قطع عضو نیز بشود.
پرستاری از سالمندانی که دچار بیماری دیابت شده اند؟
سالمندان معمولا بیشتر از سایر رده های سنی از این بیماری و عوارض آن رنج می برند. عدم تحرک کافی و اضافه وزنی که در بیشتر این گروه های سنی دیده می شود، زمینه را برای بروز این بیماری فراهم می آورد. فعالیت کمتر ارگان های بدن نیز می تواند در کنار این موضوع، روند پیشرفت بیماری را افزایش دهند.
همانطور که توضیح دادیم تغییراتی که در سبک زندگی ایجاد می شود تا حدود زیادی در کنترل بیماری تاثیر دارد. سالمندان برای این تغییرات توانایی کافی را نداشته و نیاز به مراقبت و پرستاری در این افراد بیشتر است. مصرف داروها و یا تزریق انسولین به موقع نیز شرط حیاتی برای این بیماران در نظر گرفته می شود.
با بودن پرستار در منزل می توان از بسیاری از این مشکلات جلوگیری نمود. پرستاران با آگاهی و دانش لازم شرایط مناسب را برای کنترل و مهار بیماری دیابت در سالمندان که بسیار آسیب پذیر هستند، فراهم می نمایند.
کلام آخر
با توجه به مطالب بالا می توان نتیجه گرفت که بیماری دیابت با اینکه به راحتی کنترل و مهار نمی شود، ولی به راحتی قابل پیشگیری می باشد. تغییراتی که در سبک زندگی ایجاد می شود می توانند از بروز این بیماری جلوگیری نمایند. حتی افرادی که به هر صورت با این بیماری درگیر هستند نیز می توانند با رعایت اصول زندگی سالم میزان پیشرفت آن را مهار نمایند.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز خدمات پرستاری آسایش ایده آل با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!