علائم فشار خون بالا و پایین ( جدول فشار خون ) + رده سنی فشار خون
فشار خون چیست ؟
بسیاری از افراد با شنیدن اصطلاح «فشار خون» به یاد بیماری فشار خون بالا می افتند. اما در واقع مقصود، همان نیرو، قدرت و یا فشاری است که از سوی خونی که در رگ ها جریان دارد به دیواره رگ وارد می شود. این فشار در حقیقت یکی از علائم مهم حیات به شمار می رود و بدون وجود آن، گردش خون در بدن ما امکان پذیر نیست. میزان آن در نواحی مختلف بدن متفاوت است.
به طور مثال در نواحی نزدیک به قلب بیشتر است و با دور شدن از قلب به تدیج کاهش می یابد. همچنین مقدار آن در شاهرگ ها بیش از رگ ها است. اما به طور کلی یک گستره خاصی را در بر می گیرد. فشار خون با استفاده از انواع فشارسنج ها مورد اندازه گیری قرار گرفته و با واحد میلی متر جیوه (mm Hg) بیان می گردد.
جدول فشار خون
در جدول زیر بر اساس سن نشان داده شده چه فشاری بالا ، طبیعی و یا پایین است.
توجه داشته باشید در جدول زیر ، فشار پایین درواقع حداقل فشار خون و فشار بالا حداکثر فشار خون استاندارد در رنج سنی مشخص شده است.
| سن | فشار پایین | فشار نرمال | فشار بالا |
|---|---|---|---|
|
1 تا 12 ماه
|
7 روی 5
|
9 روی 6
|
10 روی 7.5
|
|
1 تا 5 سال
|
8 روی 5.5
|
9.5 روی 6.5
|
11 روی 7.9
|
|
6 تا 13 سال
|
9 روی 6
|
10.5 روی 7
|
11.5 روی 8
|
|
14 تا 19 سال
|
10.5 روی 7.3
|
11.7 روی 7.7
|
12 روی 8
|
|
20 تا 24 سال
|
10.8 روی 7.5
|
12 روی 8
|
13.2 روی 8.3
|
|
25 تا 29 سال
|
10.9 روی 7.6
|
12 روی 8
|
133 روی 8.4
|
|
30 تا 39 سال
|
11 روی 7.5
|
12.2 روی 8.2
|
13.5 روی 8.5
|
|
40 تا 49 سال
|
11.2 روی 7.9
|
12.5 روی 8.3
|
13.9 روی 8.8
|
|
50 تا 60 سال
|
11.5 روی 8
|
13 روی 8.5
|
14.4 روی 90
|
|
60 تا 64 سال
|
12 روی 8
|
13.4 روی 8.7
|
14.7 روی 9
|
در صورتی که در خانواده خود فردی سالمند با بیماری فشار خون دارید و به علت مشغله های خود توانایی نگهداری از آن را ندارید، بهتر است از پرستار سالمند کمک بگیرید تا سلامت سالمند شما در کنترل باشد، بیماری فشار خون اگر کنترل نشود زمینه ی اتقاقات خطرناک خواهد شد.
فشار خون نرمال
همانطور که گفتیم، میزان فشار خون در تمام قسمت های بدن یکسان نیست. از این رو، همیشه در هنگام اندازه گیری فشار خونتان، دو عدد را به شما گزارش می کنند. عدد اول بیشترین میزان فشار خون یا همان فشار سیستولیک و عدد دوم، کمترین میزان، یعنی فشار خون دیاستولیک می باشد. فشار خون نرمال در سنین مختلف با هم متفاوت است.
این تعرفه، در نوزادان و کودکان اعداد کوچکتری را در بر می گیرد. علاوه بر سن، شرایط جسمی و محیطی نیز می توانند در تعیین این فشار مؤثر باشند. از این رو، فشار خون نرمال را به صورت بازه ای از اعداد برای شما بیان می کنیم. به طور کلی برای یک فرد سالم و در حال استراحت:
- فشار خون سیستولیک در بازه ۹۰ تا ۱۲۰ میلی متر جیوه قرار دارد.
- فشار خون دیاستولیک در بازه ۶۰ تا ۸۰ میلی متر جیوه قرار دارد.
حال به راحتی می توان با استفاده از این اعداد و بازه ها، به میزان افت فشار خون و یا افزایش فشار خون پی برد.
فشار خون بالا و فشار خون پایین؛ کدام خطرناک تر است؟
با توجه به اینکه بیماری پرفشاری خون، یک بیماری شایع در جامعه کنونی است، به طور حتم به راحتی پاسخ سؤال بالا را با خود زمزمه کردید. بله همانطور که می دانید، فشار خون بالا خطرناک تر از فشار خون پایین است. در واقع هر دو حالت غیر عادی بوده و لازم است به سرعت در صدد برطرف کردن مشکل برآیید.
اما رفع حالت افت فشار خون از طریق به کار گیری روش های مختلف خانگی، تزریق سرم و یا داروهای تقویتی آسان تر از برطرف کردن پرفشاری خون است. از سوی دیگر، فشار خون بالا یک بیماری خطرناک است که می تواند تا مدت ها بدون علامت باشد. حتما شنیده اید که این عارضه را قاتل خاموش نیز می نامند.
دلایل فشار خون بالا
بیماری فشار خون بالا به دو صورت اولیه و ثانویه ظاهر می شود. چنانچه در اثر یک عامل اولیه دیگر از جمله بیماری های قلبی و عروقی، کلیوی و… ایجاد شود، آن را فشار خون ثانویه گویند. اما اگر بروز فشار خون بدون هیچ گونه بیماری پیش زمینه ای دیگر در فرد پدید آید آن را فشار خون اولیه گویند.
تنها حدود ۵ درصد از افراد مبتلا به بیماری پرفشاری خون جزو دسته اول هستند و می توان با درمان یا کنترل بیماری زمینه ای، عوارض فشار خون بالا را کاهش داد. در حالی که ۹۵ درصد دیگر، مبتلا به فشار خون اولیه بوده و شناسایی علت بروز بیماری غیر ممکن است. کنترل عوارض فشار خون بالا در بیماران گروه دوم قرار بسیار سخت تر است.
هر چند که این بیماری علت مشخصی ندارد اما عوامل زیادی در افزایش درصد احتمال بروز آن مؤثرند. شناسایی برخی از آن عوامل می تواند در پیشگیری از آن نقش مهمی داشته باشد. برخی از عوامل مؤثر در بروز بیماری فشار خون بالا به شرح زیر می باشند:
1. افزایش سن
افزایش سن و ورود به دوران سالمندی یکی از عوامل ابتلا به بیماری پرفشاری خون می باشد. متأسفانه حدود ۲۵ درصد افراد بالای ۴۰ سال به این بیماری مبتلا هستند.
2. چاقی
هر چه وزن فرد بیشتر باشد فعالیت رگ ها و عروق جهت خون رسانی و تأمین اکسیژن بافت های مختلف بدن بیشتر بوده و فشار خون افزایش می یابد. از این رو چاقی و اضافه وزن نیز می تواند یک عامل تشدید کننده فشار خون بالا باشد.
3. تغذیه ناسالم
گنجاندن مواد غذایی ناسالم در رژیم غذایی در طولانی مدت موجب بروز پرفشاری خون می شود. اگر بیش از حد نمک و چربی مصرف می کنید و یا غذاهای حاوی پتاسیم را از برنامه غذایی خود حذف کرده اید بهتر است از همین لحظه به فکر اصلاح رژیم غذایی خود برآیید.
4. فعالیت بدنی کم
ورزش و فعالیت جسمانی موجب سلامت قلب و عروق شده و فشار خون نرمال را برای شما به ارمغان می آورد. در حالی که عدم فعالیت جسمانی علاوه بر آنکه موجب بروز چاقی (که خود یه عامل مؤثر در بروز این بیماری است) می شود، میزان تپش قلب را نیز بالا می برد که به نوبه خود می تواند تشدید کننده فشار خون بالا باشد.
5. مصرف دخانیات
مصرف دخانیات در دراز مدت می تواند آسیب جدی به رگ ها و قلب وارد کند. این امر نقش بسزایی در بروز فشار خون بالا دارد.
6. ژنتیک
فشار خون بالا از جمله بیماری هایی است که عامل ژنتیک و وراثت می تواند در آن دخیل باشد. به طوری که فردی که یکی از والدین او یا هر دوی ایشان مبتلا به این بیماره بوده اند دو برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری است.
علائم فشار خون بالا
یک مسئله بسیار مهم و جدی در رابطه با بیماری فشار خون بالا، این است که در اغلب بیماران کاملا بدون علامت است. و تنها زمانی خود را نشان می دهد که به شدیدترین حالت ممکن رسیده و احتمال بروز مشکلات و آسیب های بسیار جدی در بیمار وجود دارد.
از این رو افراد مبتلا باید این موضوع را جدی گرفته و همواره به صورت منظم فشار خون خود را اندازه گیری و چک کنند. اما گاها برخی از حالات ظاهری و ناراحتی هایی می توانند خبر از پرفشاری خون بدهند که از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد شدید و سرگیجه
- گر گرفتگی
- اختلال در خواب
- اضطراب و استرس
- تعریق شدید
- حالت تهوع
- تپش قلب نا منظم
- تنگی نفس
- احساس درد در ناحیه قفسه سینه
پرستاری از سالمند مبتلا به بیماری فشار خون بالا
افزایش سن و ورود به سنین پیری می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها از جمله فشار خون بالا باشد. از این رو اگر پدر، مادر، پدربزرگ و یا مادربزرگ سالمند در کنار شما زندگی می کند باید اهمیت بیشتری به سلامتی ایشان بدهید. در وهله اول به اصلاح سبک زندگی خود و خانواده بپردازید. غذاهای سالم، کم چرب، کم نمک و با کربوهیدرات کمتر را در رژیم غذایی سالمندان بگنجانید.
میوه ها، سبزیجات و لبنیات را به اندازه کافی مصرف نمایند.
به هیچ وجه اجازه مصرف سیگار و دخانیات را به ایشان ندهید و عادات رفتاری سالم را جایگزین آن نمایید. تا حدی که می توانند تحرک داشته باشند و در صورت امکان هر روز ورزش کنند. جهت اطمینان از سلامتی آنها چکاپ های لازم برای کنترل چربی خون، قند خون، بیماری های قلبی و عروقی و… را در فواصل زمانی مشخص انجام دهید. و از همه مهمتر یک محیط زندگی پر از آرامش و بدون استرس داشته باشید.
خانواده هایی که سالمند در منزل دارند بهتر است یک فشارسنج تهیه کرده و هر از چند گاهی فشار خون ایشان را بررسی کنند. اگر علائم فشار خون بالا را در سالمند خود مشاهده نمودید سریعا به متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید. پزشک متخصص دو تا سه جلسه و در ساعات مختلف از روز، مقدار فشار خون بیمار شما را اندازه گیری خواهد کرد.
علاوه بر آن احتمالا درخواست انجام آزمایشاتی را نیز خواهد داشت. در نهایت داروهایی جهت کنترل فشار خون به بیمار تجویز می کند. سالمند مبتلا به پرفشاری خون بیش از سالمندان دیگر نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد. اگر نمی توانید به صورت تمام وقت از ایشان مراقبت کنید بهتر است از پرستار سالمند کمک بگیرید و تمامی توصیه های پزشک را نیز به وی منتقل نمایید.
