علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا ( عوارض و علائم واکسن کرونا )
علائم بدن بعد از تزریق واکسن کرونا
از جمله علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا عوارض جانبی احتمالی هستند که به ندرت در بعضی افراد دیده می شوند، و به نوعی علائم خفیف هستند. از جمله این عوارض می توان به:
تشنج، خستگی، ضعف عضلانی، اختلالات خواب، درجه پایین یا تب بالا، درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق، کاهش شنوایی و یا از دست دادن آن، فلج کامل عضلات در ناحیه خاصی از بدنو … اشاره کرد. همچنین برخی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی واکسیناسیون را افزایش می دهد. این عوامل خطرزا شامل موارد زیر است:
بیمار بودن در هنگام دریافت واکسن، داشتن سیستم ایمنی ضعیف، داشتن سابقه خانوادگی یا شخصی در مورد حساسیت به واکسن، عوارض جانبی جدی یا خطرناک از طریق واکسن ها نادر است. در واقع، بیشتر افراد در صورت عدم واکسینه شدن در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار می گیرند.
اقدامات قبل از تزریق واکسن کرونا
بهتر است افراد قبل از دریافت واکسن کرونا کمبود تغذیه‌ای خود را رفع کند و مواد غذایی استفاده کند که به کارکرد مؤثر سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا پاسخ دهی و اثربخشی واکسن نیز بیشتر شود. اثربخشی همه واکسن‌ها از جمله واکسن کرونا با عملکرد سیستم ایمنی بدن در ارتباط است و تغذیه می‌تواند تأثیر بسیار خوبی بر آن داشته باشد.
مواد مغذی از جمله ویتامین A، B، C، D، E و مواد معدنی آهن و سلنیوم نقش بسیار مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن فرد دارند، بنابراین فرصت خوبی است تا افرادی که هنوز واکسیناسیون برای آنها انجام نشده، این مواد مغذی را به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن در برنامه غذایی خود جای دهند.
همچنبن بسیار مهم است که فرد شب قبل از تزریق واکسن خواب راحت و کافی بدور از استرس داشته باشد زیرا خواب تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است.
چرا واکسن کرونا منجر به بروز عوارض می شود ؟
تزریق واکسن کرونا به بدن باعث ایجاد سد محافظتی در برابر این ویروس می شود. در حالی که تزریق واکسن ها، شانس ریشه کن کردن عفونت ها را از بین می برند؛ اما به طور طبیعی بدن به آنها واکنش نشان می دهد و منجر به بروز برخی علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا در افراد می شود. در حالی که واکسن ها معمولاً با ناراحتی خفیف و ایجاد عوارض جانبی همراه هستند، بعضی از واکسن ها می توانند دردناک تر از بقیه باشند و عوارض دارویی جانبی شدیدتری نسبت به بقیه دارند.
در حال حاضر برخی واکسن های ویروس کرونا با ایجاد علائم مشهود کوتاه مدت که به طور موقت بر فرد تأثیر می گذارد، مرتبط هستند. در واقع وکسن های کرونا دقیقاً مثل هم نیستند و هر واکسنی می تواند عوارض خاص خودش را داشته باشد.
عوارض پس از تزریق واکسن
به گفته متخصصان، فواید واکسن ها بسیار بیشتر از عوارض احتمالی نادر آنها است. حدودا تا سه روز پس از تزریق واکسن کرونا، علائم تب، درد محل تزریق، احساس سرماخوردگی، کسالت و … طبیعی است. اما اگر این علائم بیشتر از سه روز ادامه پیدا کند باید فرد به پزشک مراجعه کند. چرا که ممکن است کسی به کرونا مبتلا شده باشد و از ابتلای خود بی خبر باشد.
درواقع اگر علائم تب و سرماخوردگی و … بیش از سه روز طول بکشد، می توان گفت که این بروز علائم به واسطه تزریق واکسن کرونا نیست. بلکه به دلیل همزمانیِ تصادفی شروع علائم ابتلا به کرونا با تزریق واکسن است. در حال حاضر ۴ نوع واکسن در کشور استفاده می شود که با مکانیسم های متفاوتی تولید شدند. این واکسن ها از نظر عوارض جانبی تقریبا وضعیت مشابهی دارند. اما خوشبختانه عوارض جانبی واکسیناسیون عموما زودگذر هستند.
عوارض واکسن سینوفارم
واکسن سینوفارم بر اساس روش «سنتی» ساخت واکسن تولید شده است. اطلاعات منتشر‌شده برای تایید کامل واکسن BBIBP-CorV سینوفارم محدود است. شایع ترین عوارض جانبی گزارش شده در آزمایشات انجام شده، تب و درد در محل تزریق بود. WHO داده های ایمنی سه آزمایش بالینی را مورد بررسی قرار داد که شامل داده هایی برای ۱۶۶۷۱ شرکت کننده دریافت کننده واکسن سینوفارم بود. بیشتر این داده ها مربوط به مردان ۱۸ تا ۵۹ ساله است. بر اساس این داده‌ها، شایع ترین عوارض جانبی سینوفارم عبارتند از:
- سردرد
- خستگی
- واکنش محل تزریق
این عوارض جانبی مشابه سایر واکسن‌های مجازCOVID-19 است. عوارض اکثر آن ها خفیف تا متوسط بودند. سازمان بهداشت جهانی با ارزیابی داده های مربوط به کیفیت، ایمنی و کارایی واکسن سینوفارم، استفاده از آن را برای افراد ۱۸ سال به بالا توصیه کرده است. اطلاعات ایمنی برای افراد بالای ۶۰ سال، به دلیل کم بودن تعداد شرکت کنندگان در آزمایشات بالینی محدود است.
عوارض واکسن آسترازنکا
آسترازنکا دومین واکسنی است که با تعداد بالا وارد کشور شده است. این واکسن بیش از 25 درصد از واکسن های موجود در ایران را به خود اختصاص می دهد. فناوری واکسن آسترازنکا آکسفورد بر خلاف تصور بسیاری با روش تولید سنتی واکسن های غیرفعال تفاوت دارد. این واکسن از یک ویروس بی ضرر که عامل سرماخوردگی شامپانزه است برای انتقال ژن های سازنده پروتئین شاخکی ویروس کرونا به درون سلول های بدن انسان استفاده کرده است. در واقع آسترازنکا آکسفورد یک واکسن ویروس دار است.
دانشمندان بخشی از فرمول ژنتیکی کامل ویروس کرونا یا دستورالعمل ژنتیکی پروتئین شاخکی این ویروس را به ویروس بی ضرر سرماخوردگی شامپانزه افزوده اند. این واکسن پس از تزریق، سلول های بدن انسان را وادار به ساختن این پروتئین ها می کند. پروتئین هایی که موجب تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی بادی (پادتن) علیه ویروس کرونا می شود.
مانند تمامی واکسن ها و داروهای موجود در جهان، واکسن آسترازنکا نیز عوارض جانبی دارد. شخص ممکن است پس از تزریق واکسن، احساس خستگی، کبودی، درد یا خارش در بازوی و محل تزریق واکسن، سردرد، درد عضلانی، حالت تهوع و تب را تجربه کند.
بیش از یک نفر در 100 نفر ممکن است قرمزی یا تورم در محل تزریق، اسهال و استفراغ را تجربه کند. یک نفر در هزار نفر کاهش اشتها، سرگیجه، خواب آلودگی، تعریق و متورم شدن غدد لنفاوی را تجربه می کند. طبق مطالعات اولیه، گفته شده که آسترازنکا در برابر ویروس کرونا 92 درصد ایمنی ایجاد می کند.
با این حال با جهش ویروسی اثربخشی این واکسن نیز کاهش یافته و حالا در برابر گونه دلتا ایمنی 60 تا 67 درصدی ایجاد می کند. با این حال این واکسن به طور موثری از ابتلای شدید و موارد مرگ بر اثر ابتلا به کرونا کم می کند.
عوارض واکسن اسپوتنیک وی
بر اساس مطالعات بالینی انجام شده عوارض واکسن اسپوتنیک وی، نوبت اول یا دوم عموما خفیف و متوسط بوده و در حدود سه روز برطرف می شوند. شایع ترین عارضه ایجاد حالت شبه آنفلوانزای خفیف یعنی تب، لرز، دردهای عضلانی و مفصلی، گلودرد، احتقان و آب ریزش بینی، ضعف، احساس ناخوشی و سردرد کرونا یا عوارض موضعی مانند درد و تورم و قرمزی محل تزریق است.
عوارض فوق معمولا خود به خود بهبود پیدا می کند. برای عوارض موضعی می توان از مسکن های ضد التهابی غیراستروئیدی یا NSAIDs برای کنترل تب یا از آنتی هیستامین ها استفاده کرد. عوارض کم تر شایع عبارت‌اند از تهوع، بی اشتهایی و بزرگی غدد لنفی منطقه ای است و به ندرت گیجی و سنکوپ گزارش شده است. افزایش موقت آنزیم های کبدی، افزایش کراتینین سرم و CPK، کاهش نوتروفیل ها، افزایش لنفوسیت ها، افزایش و کاهش پلاکت ها، کاهش هماتوکریت و افزایش ESR نیز در برخی موارد گزارش شده است.
کم عارضه ترین واکسن های تزریق شده در ایران
واکسن های کرونای استفاده شده در ایران نیز مانند سایر نقاط دنیا دارای درجاتی از واکنش های موضعی و سیستماتیک هستند. این واکنش ها معمولاً تا هفت روز خود به خود از بین می رود.
اما بر اساس گزارشات اخیر، به نظر می رسد این واکنش ها در واکسن های سینوفارم و برکت که مبتنی بر پلتفرم ویروس غیر فعال است بروز کمتری دارد. طبق مقایسه ای که بین عوارض بعد از تزریق واکسن‌های اسپوتنیک، استرازنکا، سینوفارم و برکت انجام شده، مشخص شد بر اساس آیتم هایی همچون قرمزی، گرمی، خارش، تورم، درد، سفتی، کبودی، تب، تهوع، ناخوشی، لرز، سردرد، درد مفاصل، درد عضلات و خستگی واکسن های سینوفارم و برکت اکثرا درصد کمتری از عوارض را در هفت روز بعد از تزریق از خود بر جای گذاشته اند.
نکته قابل توجه این است که بر اساس مطالعه انجام شده میزان ابتلا به بیماری کرونا بعد از تزریق واکسن در واکسن های سینوفارم و اسپوتنیک مشابه است. از این میزان واکسن استرازنکا تقریباً دو برابر بیشتر از این دو واکسن امکان ابتلاء به بیماری کرونا را داشته است. البته این مطالعه زمانی انجام شده که اکثر افرادی که واکسن استرازنکا را دریافت کردند هنوز دز دوم واکسن خود را تزریق نکرده اند.
به افرادی که ریسک خطر بالا یا بیماری خاص دارند یا داروهای سرکوب ایمنی مصرف می کنند، توصیه می شود که از واکسن های کشته شده مانند برکت یا سینوفارم استفاده کنند. در خانم های جوان زیر ۳۰ سال تزریق آسترازنکا کمی خطرناک است و بهتر است از انواع دیگر استفاده کنند.
واکسن زدن بهتر از واکسن نزدن است
تزریق واکسن کرونا به بدن باعث ایجاد سد محافظتی در برابر این ویروس می شود. در حالی که تزریق واکسن ها، شانس ریشه کن کردن عفونت ها را از بین می برند؛ اما به طور طبیعی بدن به آنها واکنش نشان می دهد و منجر به بروز برخی علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا در افراد می شود. در حالی که واکسن ها معمولاً با ناراحتی خفیف و ایجاد عوارض جانبی همراه هستند، بعضی از واکسن ها می توانند دردناک تر از بقیه باشند و عوارض جانبی شدیدتری نسبت به بقیه دارند.
در حال حاضر برخی واکسن های ویروس کرونا با ایجاد علائم مشهود کوتاه مدت که به طور موقت بر فرد تأثیر می گذارد، مرتبط هستند. در واقع وکسن های کرونا دقیقاً مثل هم نیستند و هر واکسنی می تواند عوارض خاص خودش را داشته باشد.
به طور کلی تزریق واکسن، بهتر از واکسن نزدن است. تاکنون آنچه که شواهد علمی نشان می‌دهد، این است که علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا وجود دارد، اما این عوارض بسیار کم است و عوارض شدید بسیار نادر است.
البته عوارض خفیف شایع هستند و در همه واکسن‌ها عوارضی مانند درد محل تزریق، بدن‌درد، سردرد، کوفتگی، تب و لرز و سردرد و … به صورت خفیف دیده می‌شوند، اما این عوارض جدی نیستند و بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شوند.
در عین حال عوارض جدی هم به صورت نادر گزارش شده و در حد یک نفر در هر ۲۰۰ هزار نفر بوده است. این عارضه‌ها بسیار نادرند و به واسطه آن افرادی که مشکلات خاص و حاد پزشکی دارند، مانند بدخیمی‌های سرطان، بیماران پیوندی و… باید با مشاوره متخصصین وارد هرگونه مداخله پزشکی شوند.
موارد منع تزریق واکسن کرونا
افردی که قبلا در برابر دارو، غذا یا واکسن‌های دیگر دچار حساسیت یا آلرژی شدید شده اند، باید حواس‌شان باشد. بر این اساس شوک آنافیلاکسی و آلرژی شدید که فرد را به بیمارستان بکشاند، این افراد منع واکسیناسیون دارند. در عین حال بیمارانی که بیماری‌های خاص، صعب العلاج و جدی دارند، با متخصصین‌شان مشورت کنند.
سازمان غذا و دارو هم برای بیمارانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، بیماری‌های ویژه‌ای دارند و… دستورالعمل‌های خاصی داده است. البته این‌ها موارد منع تزریق نیستند، بلکه ممکن است احتیاطاتی لازم داشته باشند و باید مراعات کنند.
از طرفی افرادی که اکنون بیماری کرونا یا هر بیماری حاد تب‌دار دیگری دارند یا در روند حاد یک بیماری خاص هستند، مثلا سکته قلبی یا مغزی کردند، با مشورت پزشکان معالج باید واکسیناسیون را انجام دهند.
همچنین افرادی که تست PCR مثبت دارند، اکنون نباید واکسن بزنند و تزریق واکسن‌شان باید به تعویق افتد.
واکسن کرونا چگونه عمل می کند
بدن ما راه های مختلفی برای مقابله با عوامل بیماری زا دارد. پوست، خلط و مواد مخاطی و… همه به عنوان موتنع فیزیکی در وهله اول برای جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به بدن کار می کنند. وقتی که بدن ما بر اثر یک ویروس یا باکتری آلوده می شود سیستم دفاعی بدن تحریک شده و شروع به دفاع کردن می کند.
انواع واکسن کرونا به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی پروتئین اسپایک که ویروس های کرونا را منحصر به فرد می کند، تاثیر می گذارند. پس از تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن می تواند به سرعت ویروس کرونا را تشخیص دهد و در صورت حمله، توانایی تکثیر ویروس را مختل می کند و از انتشار آن پیشگیری می کند.
همچنین علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا که در ابتدای بحث به آن پرداختیم ممکن است در برخی از افراد بروز کند.
ملاحظات اجتماعی بعد از تزریق واکسن کرونا
شواهد نشان داده است ریسک ابتلا و تشدید بیماری کرونا در افرادی که واکسینه شده اند کاهش می یابد اما به صفر نمی رسد. بنابراین افرادی که واکسینه می شوند می توانند در صورت مواجهه با ویروس کرونا به صورت ناقل کرونا حتی بدون علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا، ویروس را به نزدیکان خود که واکسینه نشده اند انتقال دهند.
توصیه می شود جهت حفظ سلامت خانواده خود و جامعه افراد واکسینه شده تمام پروتکل های بهداشتی جهت پیشگیری از انتشار بیماری کرونا (شامل ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی، پرهیز از حضور در مکان های پر جمعیت، دید و بازدید) را رعایت نمایند.
زمانی که تمام افراد حاضر در یک جمع واکسینه شوند، می توان محدودیت های مرتبط با پیشگیری از بیماری کرونا را رفع کرد. در صورتی که فرد واکسینه شده دچار علائم بیماری کرونا شود، باید تست انجام شود.
بعد از تزریق واکسن کرونا چه کنیم
افرادی که واکسن کرونا را دریافت می کنند چه در صورتی که علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا را بروز دهند یا این علائم را نداشته باشند بهتر است استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان مصرف کنند. ممکن است در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول علائمی داشته باشند. البته کرونا در سالمندان حتی علائم شبه آنفلوآنزا کمتر از افراد جوانتر است.
تا حد امکان از داروی ضدالتهاب استفاده نشود، اگر خیلی اذیت بودند یک استامینوفن مصرف کنند. به طور کلی مصرف مایعات زیاد و استراحت کافی توصیه میشود.
البته ممکن است در بعضی افراد در روز 4 تا ۲۸ مشکلات انعقادی در حد سه تا چهار نفر در یک میلیون نفر؛ بروز کند. در صورت بروز این علائم با آزمایش و مراجعه به موقع به پزشک مشکلی پیش نمی آید. در واقع بروز این علامت یعنی بسیار نادر و در عین حال قابل درمان است.
کلام آخر
هنوز زمان زیادی از واکسن‌هایی که در دنیا برای ایمنی زایی در برابر کرونا استفاده میشود نگذشته است و شاید تمام عوارض آنها به صورت کامل شناخته شده نیست ولی در عین حال فعالیت های تحقیقاتی و بالینی در این زمینه در حال بررسی است.
حتی با وجود علائم مشهود بعد از تزریق واکسن کرونا مانند تشنج، خستگی، ضعف عضلانی، اختلالات خواب، درجه پایین یا تب بالا، درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق، کاهش شنوایی و … که قبلا در مورد آنها صحبت شد میتوان عنوان کرد که در هر حال قطعا، منفعت تزریق واکسن‌های کرونا برای افراد بیش از ضررش است، زیرا علاوه بر کاهش قابل توجه میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری باعث ایجاد ایمنی جمعی در جامعه میشود، همچنین موضوع عوارض دارویی یا واکسن، موضوع جدیدی نیست، بلکه این مساله درباره بسیاری از داروها و واکسن‌ها از قبل هم وجود داشته است.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دز چار سینوفارم زدم دوماهه نابود شدم .یه دونه قرص نمیخوردم اما حالا پرانول آتورواستاتین و آسپرین و استامینوفن مثل نقل و نبات میخورم…نکنید..نزنید