علل نابینایی سالمندان + پیشگیری و درمان نابینایی سالمندان
علل نابینایی سالمندان
نابینایی از جمله مشکلاتی است که افراد پیر و سالخورده را تهدید می کند. اگر شما نیز یک عضو سالمند در خانواده خود دارید یا پرستار سالمند در منزل هستید با ما همراه باشید تا دلایل بروز این عارضه و راه های پیشگیری از آن را بررسی کنیم. علی رغم باور عامیانه همیشه مقصود از کلمه نابینایی، کوری مطلق نیست. بلکه نابینایی درجات مختلفی دارد. سالمند شما ممکن است دچار نابینایی جزئی و یا به صورت کامل نابینا شود. برخی از اصلی ترین عللی که می توانند منجر به نابینایی در سالمندان شود به شرح زیر می باشند:
1. دژنراسیون ماکولا
دژنراسیون ماکولا یا تباهی لکه زرد چشم شایع ترین علت کاهش بینایی در سالمندان و ابتلای ایشان به نابینایی می باشد. ماکولا یا لکه زرد قسمتی از شبکیه چشم است که بیشترین میزان حساسیت به نور را داشته و زمینه یک دید کامل و واضح را برای چشمان ما فراهم می کند. این بیماری عموما در اثر افزایش سن پدید می آید و اغلب در افراد بالای ۶۰ سال شایع است.
دژنراسیون ماکولا ممکن است منجر به نابینایی ناگهانی شود و یا دید فرد را به صورت تدریجی کاهش دهد. این بیماری درمان قطعی ندارد اما درمان هایی همچون تجویز ویتامین ها و لنز درمانی و اصلاح شیوه زندگی می توانند در کنترل و کاهش سرعت پیشرفت آن مؤثر باشند.
تباهی لکه زرد به دو نوع مرطوب و خشک تقسیم بندی می شود. نوع خشک شایع تر است و معمولا در اثر نازک شدن ماکولا یا رسوب رنگدانه ها در بافت آن ایجاد می شود. اما دژنراسیون ماکولای مرطوب یا تر که بسیار خطرناک تر از نوع خشک است و معمولا منجر به نابینایی کامل می شود شیوع کمتری دارد. در این نوع از بیماری مذکور، رگ های جدیدی در زیر شبکیه رشد می کنند که خون یا مایع دیگری از آن نشت می کند.
2. آب مروارید
آب مروارید چشم، یکی از مهمترین و معروف ترین مشکلات چشمی در سالمندان است. این بیماری ممکن است در ابتدا علائمی نداشته و به عبارتی موجب آزار سالمند نشود. اما به تدریج و با گذشت زمان پیشرفت می کند و چنانچه به موقع درمان نشود شدت نابینایی افزایش یافته و حتی ممکن است به کوری کامل نیز منجر شود. کاهش دید، دید ابری، دوبینی و عدم تشخیص حالت چهره ها از جمله علائمی هستند که در فرد ظاهر می شوند. آب مروارید چشم در اثر عواملی چون دیابت، ضربه، عوامل ژنتیکی و یا صرفا به دلیل افزایش سن پدید می آید. خوشبختانه آب مروارید چشم با انجام عمل جراحی کاملا درمان پذیر است.
3. رتینوپاتی دیابتی
بیماری دیابت، یکی از عوامل تهدید کننده سلامت چشم در هر سنی است. این بیماری ممکن است با تحت تأثیر قرار دادن عروق خونی چشم مشکلات فراوانی را به وجود آورد. رتینوپاتی دیابتی یا شبکیه رنجوری، یکی از مهمترین این مشکلات است که در اثر آسیب رسیدن به شبکیه و تخریب عروق آن پدید می آید. این عارضه ممکن است موجب کاهش دید و یا نابینایی کامل گردد.
4. سکته مغزی
سکته مغزی نیز می تواند منجر به نابینایی شود. سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خون رسانی به قسمتی از مغز مختل شود. چنانچه در اثر این حمله ناگهانی، قسمت بصری مغز آسیب ببیند شخص دچار مشکلات بینایی خواهد شد و حتی ممکن است بینایی خود را به طور کامل از دست دهد. این نابینایی ممکن است موقت باشد و یا پس از مدتی به صورت خود به خود برطرف شود.
5. پیرچشمی
فرآیند پیری موجب وقوع تغییرات زیادی در اندام ها و ارگان های مختلف بدن می شود. به طور طبیعی بسیاری از توانمندی های انسان کاسته می شود. حس بینایی و چشم ها نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در اثر افزایش سن دچار تغییر و تحول می شوند. ممکن است عدسی های چشم، انعطاف اولیه خود را از دست دهند. یا ماهیچه هایی که آنها را نگه داشته اند دچار ضعف شوند و یا مشکلاتی از این قبیل پیش آید. پیرچشمی نیز در اثر کهولت سن بروز پیدا می کند و مجموعه ای از اختلالات چشم از جمله نزدیک بینی، دوربینی و… را در بر می گیرد. اگر دقت کرده باشید حتما متوجه شده اید که اغلب سالمندان در انجام کارهایی مانند مطالعه، نخ کردن سوزن، رانندگی و.. به مشکل برمی خورند.
6. آسیب دیدگی ناگهانی چشم
گاه ممکن است سالمند در اثر یک آسیب کاملا ناگهانی و اتفاقی دچار نابینایی شود. برخورد اجسام تیز، ضربه، مواد سمی و مواد شیمیایی مختلف می توانند منجر به این امر گردند. اگر پدر یا مادر پیر شما به واسطه داشتن بیماری های مختلف جسمی یا روحی نمی توانند به طور کامل از خود مراقبت کنند حتما از خدمات پرستاری در منزل بهره بگیرید تا آسیبی به ایشان نرسد.
7. آب سیاه یا گلوکوم
آب سیاه یک بیماری چشمی است که در اثر آسیب دیدن عصب های چشم ظاهر می شود. همانطور که می دانید، برای آنکه بتوان جسمی را مشاهده کرد باید عصب های چشم تصویر آن را از شبکیه دریافت کرده و به مغز برسانند. حال اگر این عصب ها آسیب ببینند، شخص نمی تواند دید کامل یا واضحی داشته باشد. یک معظل بزرگ در رابطه با گلوکوم یا آب سیاه چشم این است که سالمند ابتدا دید محیطی خود را از دست می دهد. به همین دلیل متوجه شروع و پیشرفت این بیماری نخواهد شد. تا زمانی که آب سیاه به میزان زیادی پیشرفت کرده و به دید مرکزی نیز آسیب برساند. متأسفانه میزان دیدی که در اثر ابتلای فرد به آب سیاه از بین رفته است قابل درمان نیست. اما روش های درمانی مؤثری جهت پیشگیری از پیشرفت آسیب عصب ها وجود دارد. به همین دلیل توصیه می شود سالمندان به صورت منظم به چشم پزشک مراجعه نمایند.
8. خشکی چشم
خشکی چشم، از دیگر مشکلات چشمی است که با ورود به دوران پیری ظاهر می شود. علاوه بر افزایش سن، عواملی همچون مصرف برخی از داروها توسط سالمند، بیماری هایی همچون رماتیسم یا اختلالات تیروئید، آسیب غدد چشمی و جراحی چشم نیز می توانند منجر به بروز خشکی چشم شوند. چشمان سالمندی که دچار خشکی شده اند قادر به تولید اشک نیستند. او احساس سوزش و خارش در چشم ها دارد و ممکن است نسبت به نور حساس شده باشد. فکر می کند جسمی خارجی در چشمش است که او را اذیت می کند. ممکن است سطح رطوبت چشم ها بسیار کاهش یابد و چنانچه درمان نشود ممکن است منجر به ایجاد زخم در قرنیه و یا کاهش بینایی گردد.
علائم نابینایی در سالمندان
نابینایی درجات مختلفی دارد. نابینایی کامل زمانی است که سالمند به طور کامل دید خود را از دست داده و قادر به مشاهده هیچ چیزی نیست. اما نابینایی جزیی یا کم بینایی ممکن است علائم مختلفی داشته باشد. قرمزی چشم، دید تار، دوبینی، دید ابری، حساسیت به نور، عدم تشخیص رنگ ها و چهره ها، عدم دید در تاریکی، درد و سوزش و خارش چشم و.. از جمله این علائم می باشند.
پیشگیری از نابینایی در سالمندان
نابینایی در اغلب موارد قابل پیشگیری است. اگر می خواهید دوران سالمندی سالمی داشته باشید باید از همان دوران جوانی مراقب سلامتی خود باشید. بنابراین برای آنکه در دوران سالمندی دچار نابینایی نشوید لازم است نکاتی را رعایت کنید. در زیر برخی از این نکات طلایی را برای شما یادآور می شویم:
- چشمان خود را بیش از حد خسته نکنید. اگر مدام با گوشی و کامپیوتر کار می کنید پس از هر ۴۵ دقیقه، یک ربع به چشم های خود استراحت دهید.
- ورزش هایی را که برای تقویت بینایی مفید است یاد بگیرید و انجام دهید.
- خواب کافی یکی از مهمترین راه های پیشگیری از اختلالات چشم است. سعی کنید ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید و فراموش نکنید که حداقل یک تا دو ساعت قبل از خواب با گوشی و کامپیوتر کار نکنید.
- از عینک آفتابی استفاده کنید. برخی از اختلالات چشم در اثر قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید عارض می شوند.
- اگر به دلیل ضعف چشم ها از عینک یا لنز استفاده می کنید، گاهی بدون استفاده از آنها نوشته ها را بخوانید یا به اطراف نگاه کنید. این کار از تنبلی چشم جلوگیری می کند.
- اگر ورزشکار هستید یا مشاغل پرخطری دارید حتما از عینک محافظ چشم استفاده کنید.
- رژیم غذایی خود را اصلاح کنید. غذاهای سالم بخورید. خوراکی ها و میوه های حاوی ویتامین های A و C و E را در رژیم روزانه خود بگنجانید. همچنین مواد معدنی مس و روی نیز جهت تقویت بینایی مفیدند.
- به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کنید. همانطور که گفته شد اغلب اختلالات چشم به مرور زمان پیشرفت می کنند و اگر به سرعت تشخیص داده شوند شانس درمان آنها نیز بیشتر است. بنابراین مراجعه منظم به متخصص یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از نابینایی است.
- بیماری های مزمن همچون دیابت، فشار خون بالا و.. را مدیریت و کنترل کنید.
آیا نابینایی سالمندان قابل درمان است؟
بازگرداندن بینایی سالمند به حالت اولیه و درمان کامل اختلالات بینایی کار دشواری است. این امر در برخی موارد مانند آب مروارید قابل انجام است اما در برخی دیگر از بیماری ها غیر ممکن می باشد. با وجود این، روش های درمانی فوق العاده مؤثری جهت پیشگیری از پیشرفت بیماری و حتی بهبود آنها وجود دارد. استفاده از دارو، تجویز عینک یا لنز و عمل جراحی از جمله این روش های درمانی می باشند. ناگفته نماند که تشخیص به موقع بیماری و علت آن نیز نقش مؤثری در درمان آن دارد.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!