انواع بیماری های ریوی ( علائم بیماری های ریوی )
بیماری های ریه و علائم آن
نفس کشیدن، شرط ادامه زندگی است و برای داشتن یک زندگی سالم نیاز به ریه های سالم دارید. ریه یا شش یکی از مهمترین اجزای دستگاه تنفسی انسان است که وظیفه دریافت اکسیژن از محیط و انتقال آن به تمام اجزا و سلول های بدن را بر عهده دارد.
همچنین دی اکسید کربنی که توسط آنها تولید شده و باید از بدن دفع شود را به سمت بیرون هدایت می کند. این اتفاق در هر دم و بازدم تکرار می شود. ما انسان ها دو ریه داریم. ریه ها تقریبا مخروطی شکل هستند و قفسه سینه جای دارند.
آشنایی با ریه، راه های تقویت آن و بیماری های مربوط به آن مباحثی هستند که هر شخصی باید اطلاعات هر چند مختصر درباره آنها در اختیار داشته باشد. برخی از بیماری های مهم ریوی به شرح زیر می باشند.
بیماری آسم
آسم، یکی از شایع ترین بیماری های مربوط به ریه در جهان است. ریه ها دارای تعدادی مجرا و مسیر ریز هستند. اکسیژنی که از هوا دریافت می شود از طریق این مجاری به داخل ریه هدایت شده و سپس به سایر سلول ها و اعضای بدن منتقل می شود.
چنانچه به هر دلیلی این دیواره ها ملتهب گردند و عضلات اطراف آنها منقبض شوند گفته می شود فرد به بیماری آسم مبتلا شده است. یک مشکل دیگر که در این افراد وجود دارد این است که کیسه های هوایی داخل ریه و راه های تنفسی، توسط مخاط پر شده و این امر موجب سخت تر شدن هر چه بیشتر تنفس می شود. سرفه کردن، خس خس سینه، تنگی نفس و احساس درد و فشار سینه علائم و مشکلاتی هستند که در زمان حمله آسم پدیدار می شوند. شدت این بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و ممکن است از نوع خفیف، متوسط و یا شدید باشد.
بیماری سل
یکی دیگر از بیماری هایی که ریه را هدف حمله قرار می دهد، سل یا توبرکولوزیس (Tuberculosis) می باشد. سل یک بیماری عفونی، واگیر دار است که از گذشته های دور وجود داشته و هم اکنون نیز یکی از کشنده ترین بیماری ها در جهان به شمار می رود.
پزشکان، این بیماری را به دو نوع نهفته و فعال تقسیم بندی می کنند. نوع نهفته که گفته می شود بیش از دو میلیارد انسان در جهان به آن مبتلا هستند، در واقع همان عفونت سل است که در شش ها وجود دارد اما به هیچ وجه مسری نیست و به راحتی درمان می شود. تشخیص و درمان به موقع سل نهفته گام مهمی در جهت جلوگیری از شیوع این بیماری در جامعه می باشد. نوع دیگر، بیماری سل فعال است که با بروز علائم شدید در فرد نمایان می شود و واگیردار نیز می باشد.
سرفه های شدیدی که بیش از دو هفته به طول انجامد، سرفه خون آلود، خستگی و ضعف بی دلیل، بی اشتهایی و کاهش وزن بدون دلیل، تب و لرز، تعریق شبانه و همچنین درد قفسه سینه در هنگام تنفس می توانند از جمله علائم سل باشند. در صورت مشاهده این علائم، خلط ریه بیمار مورد آزمایش قرار می گیرد و در صورت نیاز عکس رادیوگرافی تهیه می شود. چنانچه وجود بیماری فعال سل در فرد به اثبات رسید باید درمان های دارویی آغاز شود.
برونشیت ریه
برونشیت ریه یک بیماری ویروسی است که در اثر التهاب نایژه یا لوله های برونش ایجاد می شود. این لوله ها وظیفه دارند که هوا را به کیسه های هوایی درون ریه منتقل کنند. این بیماری غالبا در پی بروز بیماری های شدید ویروسی همچون سرما خوردگی یا استعمال دخانیات و یا حتی قرار گرفتن در محیطی با هوای آلوده ایجاد می شود. سرفه شدید و خلط دار، خستگی و ضعف، تنگی نفس، درد قفسه سینه و خس خس سینه از جمله علائم این بیماری هستند.
اما از آنجا که این علائم در بیماری های مختلف مشاهده می شوند در وهله اول تشخیص آن دشوار خواهد بود. نوشیدن آب و مایعات کافی و همچنین پرهیز از علل بیماری مانند سیگار و یا محیط آلوده، اعمالی هستند که می توانند موجب کاهش علائم بیماری و کنترل آن شوند.
ذات الریه، پنومونی یا سینه پهلو
ذات الریه در واقع همان عفونت ریه است که می تواند در هر دو ریه و یا فقط یکی از آنها بروز کند. کیسه های هوایی ریه فردی که سینه پهلو کرده است ملتهب شده و یا برخی از آنها با مایعات چرکی پر می شوند. علائم ذات الریه یا پنومونی در طول ۴۸ ساعت و یا مدت زمان بیشتری خود را نشان می دهند. برخی از این علائم عبارتند از:
- سرفه های خشک یا دارای خلط و گاها همراه با لکه های خونی
- تنگی نفس و خس خس سینه
- تب و لرز
- تعریق زیاد
- ضعف عمومی و بی حالی
- درد قفسه سینه علی الخصوص در هنگام سرفه و تنفس
- در سالمندان ممکن است موجب گیجی شود.
ذات الریه امکان دارد در هر سنی و برای تمام افراد یک جامعه رخ دهد. اما به طور کلی سالمندان، کودکان، افراد سیگاری، کسانی که بیماری های زمینه ای همچون آسم، بیماری قلبی و… دارند و همچنین افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی بدن هستند را بیشتر تهدید می کند.
خوردن مایعات زیاد، استراحت کردن و استفاده از آنتی بیوتیک (با تجویز پزشک) راه های درمان ذات الریه هستند. پنومونی معمولا در طول یک تا سه هفته بهبود یافته و ریه به حالت اولیه باز می گردد.
فشار خون ریوی
خون در تمام قسمت های بدن جریان دارد. فشار خون یا در واقع همان نیرویی که خون جاری در رگ ها به دیواره رگ وارد می کند باید در حد نرمال باشد. چنانچه رگ های خونی متصل به ریه ها دچار انسداد یا آسیب شوند فشار وارد شده به رگ ها و در نتیجه قلب بیش از حد خواهد بود.
این بیماری در ابتدا علائم خاصی ندارد اما با گذشت زمان، بیمار دچار مشکلات تنفسی، ضعف عمومی، سرگیجه، تپش قلب نا منظم و بالا و درد قفسه سینه می شود. بیماری فشار خون ریوی توسط پزشک با انجام اکوی قلبی تشخیص داده می شود. این بیماری قابل درمان نیست اما پزشک متخصص داروها و توصیه هایی را جهت کنترل آن تجویز می کند.
آمبولی ریه
همه بیماری های ریوی خطرناک هستند. اما به جرأت می توان گفت که یکی از خطرناک ترین آنها، بیماری آمبولی ریه است. آمبولی ریه زمانی رخ می دهد که یک عامل مشخص مانند لخته خون، لخته چربی، حباب هوا و یا قسمتی از یک تومور راه رگ های ریه را مسدود کرده باشد.
از جمله مهمترین علائم این بیماری درد در قفسه سینه و سرفه های شدید و تنگی نفس است. چنانچه با این علائم مواجه شدید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. چرا که تشخیص سریع بیماری مهمترین گام در جهت پیشگیری از عوارض جبران ناپذیر آن می باشد. عواملی که ممکن است موجب ایجاد آمبولی ریه شوند:
• بیماری ها و سوابق پزشکی همچون بیماری های قلبی و عروقی، سرطان و یا جراحی ای که موجب ایجاد لخته خون شود.
• عدم تحرک برای مدت طولانی مانند مسافرت و یا استراحت طولانی مدت
• عوامل دیگر مانند چاقی و اضافه وزن و استعمال سیگار
تجویز داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده خون، داروهای حل کننده لخته خون و در نهایت برداشتن لخته خون راه های درمان آمبولی ریه هستند.
سرطان ریه
بیماری سرطان که در واقع همان رشد کنترل نشده سلول های یک بافت است می تواند در ریه نیز پدیدار شود. سرطان ریه یکی از شایع ترین انواع سرطان است و به دو نوع سرطان سلول کوچک و سرطان سلول بزرگ تقسیم می شود. مهمترین علل بروز این بیماری عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- گاز رادون
- پنبه نسوز
- آلودگی هوا
- ژنتیک
چگونه ریه های سالمی داشته باشیم
نکات و راهکارهای زیر به شما کمک می کند که بتوانید ریه های سالم و بدون مشکلی داشته باشید:
- سیگار نکشید: افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری های ریوی قرار دارند.
- در هوای سالم نفس بکشید: حتی الامکان سعی کنید از اقامت در محیط هایی با هوای آلوده (از دود و گرد و غبار و گاز های سمی) خودداری کنید.
- ورزش کنید: فعالیت های ورزشی موجب سلامت هر چه بیشتر قلب و عروق و انجام متابولیسم انتقال اکسیژن به تمام قسمت های بدن می شود. این کار برای داشتن ریه های سالم بسیار حائز اهمیت است.
- تغذیه سالم داشته باشید: در طول روز سعی کنید آب کافی بنوشید. همچنین مواد غذایی سالم و مقوی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
پرستاری از سالمندان مبتلا به بیماری های ریوی
افراد سالمند نیز جزو گروه هایی هستند که همواره بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری های ریوی قرار دارند. علت این است که با افزایش سن و ورود به سنین پیری سیستم ایمنی بدن ضعبف تر می شود. از این رو توصیه می شود به سلامت افراد سالمندی که در منزل شما زندگی می کنند توجه بیشتری داشته باشید. می توانید از پرستار سالمند نیز کمک بگیرید.
مطمئن باشید سالمند شما تغذیه صحیحی دارد و تمام توصیه هایی را که قبلا جهت داشتن ریه های سالم انجام دادیم از قبیل اجتناب از دود سیگار، آلودگی هوا و… را رعایت می کند. هر گونه عارضه تنفسی از جمله سرفه های غیر طبیعی، تنگی نفس، درد قفسه سینه را کاملا جدی بگیرید.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
سلام ببخشید من میخواستم ب این مقاله استناد کنم نام و اطلاعات نویسندشو میخواستم
با سلام ، در مقالات ما فقط از یک منبع مشخص مقاله تهیه نمی شود ، در مقالات کیان مهر از بهترین منابع معتبر خارجی استفاده می شود و از جمع بندی حاصل از اطلاعات آن ها مقاله های ما تهیه می شود.
لطفا جواب بدید