علائم تیروئید کم کار و پرکار + (انواع تیروئید و درمان آن)
بیماری تیروئید چیست؟
بیماری تیروئید که یک غده پروانه ای شکل کوچک است و در جلوی گردن شما قرار دارد. بخشی از یک شبکه پیچیده غدد به نام سیستم غدد درون ریز است. این سیستم غدد درون ریز مسئول هماهنگی بسیاری از فعالیت های بدن شما نیز می باشد. وظیفه غده تیروئید تولید هورمون هایی است که متابولیسم بدن شما را تنظیم می کند. اگر در عملکرد این غده اختلال و یا مشکلی به وجود بیاید شما دچار کم کاری و یا پر کاری تیروئید می شوید. اختلالات مشترک تیروئید منجر به بیماری هایشیموتو، بیماری گریوز، گواتر و ندول های تیروئید می شود.
انواع تیروئید و علائم های آنها :
- تیروئید کم کار
در این حالت غده تیروئید غیر فعال است و نمی تواند هورمون های کافی تولید کند. کم کاری غده تیروئید اغلب به علت بیماری هاشیموتو، جراحی برای از بین بردن غده تیروئید یا خسارت به علت تابش اشعه است. در ایالات متحده، حدود 6/4 درصد از افراد 12 سال به بالا را تحت تاثیر قرار می دهد. اکثر موارد هیپو تیروئیدیسم (کم کاری) خفیف است.
علائم تیروئید کم کار
تولید بیش از حد کم هورمون تیروئید منجر به علائمی مانند :
- خستگی
- خشکی پوست
- افزایش حساسیت به سرما
- مشکلات حافظه
- یبوست
- افسردگی
- افزایش وزن
- ضعف
- ضربان آهسته قلب
- تیروئید پر کار (هیپرتیروئیدیسم)
در هیپرتیروئیدی یا پرکاری تیروئید، غده تیروئید بیش از حد فعال است. این باعث تولید بیش از حد هورمون می شود. حدود 1 درصد از زنان به هیپرتیروئیدیسم مبتلا می شوند و در مردان کم تر از زنان است.
بیماری گریوز شایع ترین علت هیپرتیروئیدی است که حدود 70 درصد افراد مبتلا به تیروئید پرکار را تحت تاثیر قرار می دهد. ندول در تیروئید، ندول ها گره هایی در تیروئید هستند که اغلب بی خطر می باشند اما بعضی از این گره ها باعث تولید بیش از حد هورمون می شوند که مسبب پر کاری تیروئید می باشند. همچنین این غده باعث تولید بیش از حد هورمون ها می شود.
علائم تیروئید پر کار
تولید بیش از حد هورمون تیروئید منجر به علائمی مانند :
- بی قراری
- عصبی بودن
- تپش قلب
- تحریک پذیری
- عرق کردن بیش از حد
- اضطراب
- مشکل خواب
- پوست نازک
- مو و ناخن شکننده
- ضعف عضلانی
- کاهش وزن
- برامدگی چشم ها
- بیماری هاشیموتو
بیماری هاشیموتو نیز به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن شناخته شده است. این شایع ترین علت کم کاری تیروئید در ایلات متحده است و حدود 14 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر خود قرار داده است. این بیماری می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در زنان میان سال شایع تر است.
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه حمله می کند و به آرامی غده تیروئید و قدرت توانایی تولید هورمون ها را از بین می برد. برخی از مبتلایان به بیماری خفیف بیماری هاشیموتو علائم واضحی ندارند. بیماری می تواند سال ها باقی بماند بدون این که آشکار شود.
علائم بیماری هاشیموتو
بعضی علائمی که بسیار خفیف است عبارت اند :
- افسردگی
- یبوست
- خستگی
- افزایش وزن
- پوست خشک
- ریزش مو
- چهره پف کرده
- قاعدگی زیاد و نامنظم
- عدم تحمل سرما
- بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر
- گره های تیروئید
حدود 50 درصد از مردم دارای گره های بسیار ریزی در گلو هستند و هیچ گاخ آن را حس نمی کنند. علت آن هنوز مشخص نشده اما ممکن است از کمبود ید در بدن باشد. اکثر آن ها خوش خیم هستند، اما در برخی موارد نیز می توانند سرطانی باشند. همانند سایر مشکلات مرتبط با بیماری تیروئید، گره ها در زنان نسبت به مردان شایع تر هستند و خطر در هر دو جنس با سن افزایش می یابد.
برخی از گره ها هورمون تیروئید تولید می کنند که باعث ایجاد سطوح غیر طبیعی در جریان خون می شود. وقتی این اتفاق می افتد، علائمی شبیه به هیپرتیروئیدیسم هستند.
علائم گره های تیروئید
- افزایش ضربان قلب
- عصبی بودن
- افزایش اشتها
- لرزش
- کاهش وزن
- پوست چرب
- سرطان تیروئید
حدود 50 درصد از مردم دارای گره های بسیار ریزی در گلو هستند و هیچ گاخ آن را حس نمی کنند. علت آن هنوز مشخص نشده اما ممکن است از کمبود ید در بدن باشد. اکثر آن ها خوش خیم هستند، اما در برخی موارد نیز می توانند سرطانی باشند. همانند سایر مشکلات مرتبط با بیماری تیروئید، گره ها در زنان نسبت به مردان شایع تر هستند و خطر در هر دو جنس با سن افزایش می یابد.
برخی از گره ها هورمون تیروئید تولید می کنند که باعث ایجاد سطوح غیر طبیعی در فشار خون می شود. وقتی این اتفاق می افتد، علائمی شبیه به هیپرتیروئیدیسم هستند.
علائم سرطان تیروئید
- تورم غدد
- احساس تنگی در ناحیه گردن
- مشکل تنفس یا بلع
- صدای خشن
تشخیص اختلالات تیروئید
متخصص غدد برای بررسی دقیق تیروئید و احتمال ابتلا به بیماری های مختلف این غدد، از آزمایش تیروئید استفاده می کند. آزمایش تیروئید خود شامل چندین آزمایش است. اصلی ترین آزمایش ها برای تشخیص بیماری تیروئید عبارت اند از:
_ تشخیص اختلالات تیروئید
دستگاه روی گردن قرار می گیرد و متخصص برای پیدا کردن هر گونه بافت غیر طبیعی در تیروئید معاینه را انجام می دهد.
_ اسکن تیروئید
برای گرفتن عکس از تیروئید مقدار کمی ید رادیواکتیو به صورت دهانی وارد بدن می شود و دراین غده متمرکز می شود.
_ بیوپسی تیروئید
برای بررسی سرطانی بودن غده، از روش بیوپسی استفاده می شود. معمولا این روش به وسیله سوزن انجام می شود و نمونه در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد.
تشخیص اختلالات تیروئید
_ بررسی هورمون محرک تیروئید (TSH)
این هورمون توسط مغز یا غده هیپوفیز تولید شده و عملکرد تیروئید را تنظیم می کند. با آزمایش خون می توان سطح هورمون TSH را بررسی کرد. اگر سطح هورمون بالا باشد، نشان دهنده کم کاری تیروئید است و سطح پایین هورمون نیز پرکاری تیروئید را نشان می دهد.
_ بررسی هورمون T4و T3
- با استفاده از آزمایش خون می توان سطح دو هورمون تیروئید را بررسی کرد.
- بررسی تیروگلوبولین ها: این ماده از تیروئید ترشح می شود. بیشتر برای پیگیری بیماران مبتلا به تیروئید این ماده را اندازه می گیرند. در واقع تیروگلوبولین نشانگر سرطان است و بالا رفتن آن علامت عود سرطان است.
_ سایر آزمایش های تصویربرداری:
اگر سرطان تیروئید پیشرفت کرده باشد، برای تشخیص دقیق تر از آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و یا ام آر آی استفاده می شود. آزمایش های تیروئید که به صورت روتین برای بررسی سلامت غده تیروئید و وجود اختلال در عملکرد این غده انجام می شود.
روش های درمان تیروئید
متخصص غدد و متابولیسم با توجه به نوع بیماری تیروئید یکی از روش های زیر را برای درمان انتخاب می کند:
_ داروهای کنترل تیروئید
برای این که سطح تولید هورمون تیروئید به حد استاندارد برسد، معمولا پزشک متخصص از داروهای مختلف استفاده می کند. دو مورد از رایج ترین داروهای ضد تیروئید متیمازول و پروپیل تیوراسیل است.
_ جراحی تیروئید
زمانی که شخص مبتلا به سرطان تیروئید، گواتر و یا پرکاری تیروئید است، از روش جراحی می توان استفاده کرد. در این روش جراح همه یا بخشی از تیروئید را برمی دارد.
_ یدرادیواکتیو
برای آزمایش غده تیروئید و یا برای از بین بردن غده بیش فعال از ید دارای رادیواکتویته استفاده می شود. در از بین بردن بافت سرطانی هم این روش کابرد دارد و باید دوز یدرادیواکتیو افزایش یابد.
_ قرص هورمون تیروئید
زمانی که تیروئید نتواند هورمونی را بسازد، داروی جایگزین تجویز می شود. این قرص ها که هورمون مصنوعی هستند، کم کاری تیروئید را درمان می کنند. همچنین برای جلوگیری از عود سرطان بعد از درمان این داروها کاربرد دارند. مهم ترین دارو در این دسته لووتروکسین است.
درمان غده تیروئید با داروهای گیاهی ؟!
برای درمان بیماری تیروئید هیچ داروی گیاهی خاصی وجود ندارد که بتوان با مصرف آن مشکل را برطرف کرد. اما برخی گیاهان علائم پرکاری و یا کم کاری تیروئید را تا حدودی کم می کنند. گیاه کلپ منبع غنی ید است و در رفع کم کاری تیروئید موثر است. گیاه دیگری به نام بادرنجبویه برای درمان پرکاری تیرویئد پیشنهاد شده است. حتما دقت داشته باشید که قبل از مصرف هر گیاه دارویی با متخصص غدد مشورت کنید. برخی گیاهان تاثیر منفی روی غدد درون ریز گذاشته و وضعیت بیمار را بدتر می کنند.
چه افرادی به بیماری های تیروئید مبتلا می شوند؟
هرشخصی ممکن است، پس از آزمایش های هورمونی متوجه اختلال در تیروئید شود. بیماری های تیروئید می توانند زنان، مردان، کودکان، نوزادان، نوجوانان و حتی سالمندان را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از بیماری ها از بدو تولد وجود دارند. مثل کم کاری تیروئید و برخی دیگر با افزایش سن ایجاد می شوند. این حالت بیشتر در زنان یائسه به دلیل اختلال در هورمون ها دیده می شود. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می کند حتما باید برای بررسی سلامت تیروئید به دکتر غدد مراجعه کرده و آزمایش های لازم را انجام دهید.
- سابقه خانوادگی بیماری تیروئید (ارثی)
- بیماری های مختلفی از جمله کم خونی خطرناک، دیابت نوع1، نارسایی اولیه آدرنال، لوپوس، آرتریت روماتوئید، سندروم ترنر می توانند زمینه را برای اختلالات تیروئید آماده کنند.
- استفاده از داروهای حاوی ید ( آمیودارون)
- سنین بالای 60 سال به ویژه خانم ها
- سابقه بیماری تیروئید یا سرطان (تیروئید کتومی یا پرتودرمانی)
نحوه پرستاری از بیمار مبتلا به مشکلات تیروئید
حال که توضیح دادیم غده تیروئید چیست و باید به سلامت آن بیشتر اهمیت بدهیم. اگر سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید در نزدیکان شما وجود دارد حتما باید با یک متخصص حرفه ای غدد مشورت کنید. اگر علائمی مانند خستگی بی دلیل، حساسیت به سرما، اختلالات خلقی و یا ریزش مو را تجربه می کنید بهتر است سری به متخصص غدد بزنید. متخصص با انجام آزمایش های مختلف سطح هورمون تیروئید شما را اندازه گرفته و تشخیص قطعی می دهد. چنانچه برای شما روش جراحی تجویز شد، شما بعد از جراحی نیاز به مراقبتی 24 ساعته دارید. اگه نیاز به یک پرستار خوب و حرفه ای دارید می توانید به مرکز خدمات پرستاری کیان مهر مراجعه کرده و از خدمات پرستاری حرفه ای بهره مند شوید.
کلام آخر
غده تیروئید غده ای در جلوی گلوی شما است که در تنظیم بسیاری از عملکرد های حیاتی بدن و متابولیسم نقش دارد. این غده دو هورمون T4و T3را ترشح می کند. عملکرد این غدد توسط هیپوفیز و هیپوتالاموس تنظیم می شود. بیماری تیروئید بسیار شایع است. اگر شما خودتان دچار اختلال تیروئید نباشید، احتمالا در میان نزدیکان و دوستان خود شخصی را با چنین اختلالی دیده اید. برای کمک و یا هر گونه خدمات برای خود و یا بستگانتان می توانید به مرکز خدمات پرستاری کیان مهر مراجعه کنید.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!