بیماری آرتروز در سالمندان ( درمان آرتروز در سالمندان )
بیماری آرتروز در سالمندان
آرتروز یا استئو آرتریت یکی از شایع ترین بیماری های دوران سالمندی است. همانطور که می دانید مفاصل سالم و طبیعی دارای غضروف هایی هستند که از سایش استخوان ها به همدیگر جلوگیری کرده و همچنین از آنها در برابر ضربه محافظت می کنند. به عبارتی، زمینه حرکت آسان و بدون درد استخوان ها را فراهم می کنند. آرتروز که یک بیماری مفصلی است، موجب تخریب این غضروف های بین مفصلی می شود. غضروف ها به تدریج نازک شده و در نهایت از بین می روند. در نتیجه استخوان ها به طور مستقیم به هم ساییده می شوند و مشکلات زیادی برای بیمار به بار می آورند. از جمله مهمترین این مشکلات التهاب، تورم و همچنین احساس درد زیاد در آن ناحیه است. در مراحل پیشرفته تر، استخوان ها تغییر شکل می دهند و حرکت کردن بسیار سخت می شود.
آرتروز می تواند تمام مفاصل بدن را درگیر کند. اما به طور معمول بیشترین عارضه را در زانو، ران، ستون فقرات و مفاصل انگشتان دست نشان می دهد. تمام انسان ها، اعم از مرد و زن، پیر و جوان، سفید و سیاه و.. ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. اما به طور کلی درصد ابتلای افراد سالخورده و پیر به این عارضه بیشتر است. به همین دلیل قصد داریم به معرفی بیماری آرتروز در سالمندان و بحث و بررسی علائم، عوارض، پیشگیری و درمان و سایر مسائل مربوط به آن بپردازیم
علائم بیماری آرتروز در سالمندان
آرتروز یک بیماری پیشرونده است. بدین معنا که علائم آن به تدریج آشکار می شوند و به مرور زمان رو به وخامت می روند. از جمله مهمترین علائم استئو آرتریت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد مفاصل
احساس درد در اطراف مفصلی که درگیر شده است یکی از اولین نشانه هایی است که بروز پیدا می کند. ممکن است در مراحل اولیه شدت درد کم باشد اما با پیشرفت بیماری، درد مفاصل به قدری افزایش می یابد که حرکات فرد را تحت تأثیر قرار داده و حتی خواب شبانه او را نیز مختل می کند.
خشکی مفاصل
سالمند مبتلا به آرتروز معمولا از خشکی مفاصل شکایت می کند. این حالت علی الخصوص بعد از بیدار شدن از خواب یا نشستن طولانی مدت پیش می آید.
کاهش انعطاف پذیری مفصل
از دیگر نشانه های آرتروز، کاهش انعطاف پذیری مفاصل است. به طوری که شخص دیگر نمی تواند مانند گذشته مفاصل را باز و بسته کند.
ساییدگی استخوان ها
همانطور که گفتیم، آرتروز غضروف ها را از بین می برد. بنابراین استخوان ها به هم ساییده می شوند. بیمار گاهی می تواند به طور آشکار این ساییدگی را حس کند و صدای به هم خوردن استخوان ها را بشنود.
تورم مفصل
مفصلی که درگیر بیماری آرتروز شده است ورم می کند و بافت نرم اطراف آن دچار التهاب می گردد.
خار استخوان
به دلیل ساییده شدن استخوان ها به همدیگر، زواید استخوانی در اطراف مفاصل پدید می آید و خار استخوان ایجاد می شود.
لنگیدن
مفصل ها به راحتی نمی توانند حرکت کنند و این امر موجب لنگیدن ماهیچه های اطراف مفاصل درگیر می شود.
علت بیماری آرتروز چیست؟
یک علت واحد و شاخصی برای بروز بیماری آرتروز تعریف نشده است. اما از جمله مهمترین علل یا عواملی که می توانند زمینه ساز ابتلا به این بیماری باشند را برای شما ذکر می کنیم.
1. پیری
آرتروز یک بیماری فرسودگی و زوال در مفاصل است که خواه و ناخواه با افزایش سن پدیدار می شود. به عبارتی، «روند پیری» یکی از مهمترین عوامل اجتناب ناپذیر بروز این بیماری می باشد. به همین دلیل است که آرتروز در سالمندی بسیار شایع است.
2. ژنتیک
تأثیر «ژنتیک» را نیز نباید نادیده گرفت. آرتروز به هیچ عنوان سرایت کننده نیست. حتی در یک شخص از مفصلی به مفصل دیگر سرایت نمی کند. اما در برخی موارد می تواند از والدین به فرزند به ارث برسد و یا در اثر جهش های ژنتیکی پدیدار شود.
3. آسیب ها و بیماری ها
برخی از بیماری ها نیز می توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. بیماری هایی چون «دیابت، بیماری ویلسون، روماتیسم مفصلی، عفونت مفصلی و…» از جمله این بیماری ها می باشند. همچنین آسیب هایی همچون «شکستگی و تروما» که در اثر ضربات اتفاقی ایجاد می شوند نیز می توانند زمینه ابتلا به این عارضه را فراهم کنند.
4. سبک زندگی
سبک زندگی و عادات مختلفی که در طول عمر دارید می تواند یک دوران سالمندی سالم را برای شما به ارمغان بیاورند و یا بالعکس، موجب بروز بیماری های مختلف از جمله آرتروز گردند. «تغذیه ناسالم، عدم توجه به تعادل وزن، ورزش نکردن و عادات نادرستی که در طول عمر مدام تکرار می شوند» می توانند تبعات بدی را به دنبال داشته باشند.
5. فعالیت بدنی خیلی کم و خیلی زیاد
تعجب نکنید. همانطور که «فعالیت بدنی بیش از حد و کار کشیدن زیاد از مفاصلی همچون زانو، گردن و یا انگشتان دست» موجب بروز آرتروز در این نواحی می شود، «بی تحرکی و نشستن مداوم» نیز می تواند سبب آسیب رسیدن به غضروف ها و نرم شدن آنها گردد.
6. بدشکلی استخوان ها
برخی از افراد به صورت مادرزادی دچار «بدشکلی استخوان ها» هستند. داشتن پاهای پرانتزی از جمله این ایرادهای مادرزادی است که ممکن است در طول زمان منجر به بروز آرتروز زودرس گردد.
7. حرکات ورزشی نادرست
برای آنکه بدن سالمی داشته باشید باید ورزش کنید. اما «حرکات ورزشی غلط» می توانند به مفاصل شما آسیب های جبران ناپذیری وارد کنند. همچنین، برخی از ورزش ها مانند «فوتبال، کوهنوردی و…» فرسایش زانوها را تسریع کرده و در صورت عدم رعایت نکات مراقبت از مفاصل، می توانند موجب بروز آرتروز شوند.
چه کنیم تا در پیری به آرتروز مبتلا نشویم؟
شناخت علل بروز یک بیماری یا عوامل تشدید کننده آن می تواند گام مؤثری در جهت پیشگیری از آن بیماری باشد. حال که با مهمترین علل زمینه ساز بیماری آرتروز آشنا شدیم به راحتی می توانیم زندگی سالمی داشته باشیم و از بروز آرتروز در سالمندی پیشگیری نماییم. کافی است عادات غلط را ترک کرده و سبک زندگی خود را اصلاح نماییم. هر چند که برخی از عوامل مانند افزایش سن، ژنتیک و بیماری های مادرزادی غیر قابل پیشگیری هستند. اما سبک زندگی صحیح می تواند بروز آرتروز را حتی در این شرایط هم به تعویق بیندازد. برای آنکه همیشه مفصل های سالم و پرقدرت داشته باشید کارهای زیر را انجام دهید:
- تغذیه سالمی داشته باشید. غذاهای حاوی کلسیم و همچنین خوراکی های غضروف ساز را بشناسید و در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- وزن خود را در حالت ایده آل نگهدارید. چاقی و اضافه وزن یکی از عواملی است که می تواند ابتلا به بیماری آرتروز را تسریع بخشد.
- ورزش کنید و تحرک داشته باشید. اما حواستان باشد حرکات ورزشی را صحیح و اصولی انجام دهید. حرکات اشتباه موجب آسیب دیدن مفاصل می شوند.
- حالت نشستن خود را اصلاح کنید. اگر نشستن روی زمین را بر نشستن روی صندلی و مبل ترجیح می دهید حواستان باشد مفاصل زانو، ستون فقرات و گردن آسیب نبینند.
- از توالت فرنگی استفاده کنید. استفاده از توالت ایرانی در طولانی مدت به زانوها آسیب جدی می رساند.
- درمان شکستگی استخوان ها و بیماری های زمینه ساز آرتروز را جدی بگیرید.
- از کفش های مناسب استفاده کنید.
- چنانچه عوامل خطرزا مانند بیماری های مادرزادی یا زمینه ژنتیکی دارید به طور منظم، سلامت مفاصل خود را کنترل کنید.
تشخیص بیماری آرتروز
تشخیص بیماری آرتروز باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد. پزشک، ابتدا معاینات فیزیکی را انجام داده و به بررسی سابقه پزشکی شما می پردازد. سؤالاتی درباره بیماری های فعلی شما و همچنین اینکه آیا والدین شما به بیماری آرتروز مبتلا بوده اند یا خیر مطرح می کند. در مرحله بعدی برای اطمینان از وضعیت استخوان ها و مفاصل درخواست عکس رادیوگرافی و ام آر آی خواهد داد. در نهایت با بررسی جواب عکس ها و آزمایشات می تواند ابتلا یا عدم ابتلای شما به بیماری آرتروز را به طور قطعی تشخیص داده و مراحل درمان را آغاز نماید.
آیا آرتروز درمان دارد؟
درصد زیادی از سالمندان از بیماری آرتروز رنج می برند و بر این باورند که این بیماری یک عضو جدا نشدنی دوران پیری است. اما اصلا چنین نیست و آرتروز نیز مانند بسیاری از بیماری های دیگر قابل درمان است. آرتروز مراحل مختلفی دارد که با توجه به میزان شدت بیماری تعیین می گردد. از این رو، درمان های مختلفی نیز برای این بیماری وجود دارد.
1. مرحله مشکوک (یک زایده استخوانی بسیار کوچک در مفصل رشد کرده است اما دردی در آن ناحیه حس نمی شود.):
معمولا پزشکان در این مرحله نیازی به درمان نمی بینند. ممکن است رژیم غذایی یا مکمل های خاص و همچنین حرکات ورزشی توصیه شود.
2. مرحله خفیف (ضایعه استخوانی رشد کرده اما غضروف هنوز کاملا سالم است. فرد پس از یک پیاده روی طولانی احساس درد می کند.):
استفاده از بریس ها، گردن بند طبی، زانو بند طبی و کفش های طبی توصیه می شود. در صورت نیاز دارو تجویز می گردد. اگر بیمار اضافه وزن دارد باید وزن کم کند.
3. مرحله متوسط (در این مرحله، غضروف نیز آسیب دیده و ضخامت آن کم می شود. فرد در هنگام نشستن و برخاستن احساس درد می کند و هنگام بیدار شدن از خواب، خشکی مفصل او را آزار می دهد.):
استفاده از داروهای مسکن ضد درد و ضد التهاب، تزریق کورتیزون و مکمل های ویسکو درون مفصلی، و همچنین روش هایی همچون فیزیوتراپی و… به کار می رود.
4. مرحله شدید (غضروف کاملا از بین رفته و نشست و برخاست، راه رفتن و حرکات دیگر برای بیمار سخت و دردناک است.):
جراحی ترازبندی استخوان و همچنین تعویض مفصل زانو، راهکارهای درمان آرتروز در این مرحله هستند.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!