مشکلات گوارشی سالمندان و علائم آن
مشکلات گوارشی سالمندان ناشی از چیست؟
اکثر بیماری ها در دوران سالمندی شیوع پیدا می کنند. علت این امر می تواند سبک زندگی نادرست، عوامل محیطی و یا عوامل ژنتیکی باشد. اما آنچه که اهمیت دارد آشنایی با این بیماری ها و راه های پیشگیری از وقوع آنهاست. در این مقاله قصد داریم انواع بیماری ها و مشکلات گوارشی سالمندان که از جمله شایع ترین بیماری های این دوره از زندگی به شمار می روند را برای شما معرفی کنیم. همانطور که می دانید دستگاه گوارش یکی از مهمترین دستگاه های بدن است که کار بلع غذا، گوارش و هضم آن و همچنین جذب مواد مورد نیاز بدن و دفع مواد غیر مفید را انجام می دهد.
از زمانی که شما غذایی را در دهان خود می گذارید کار این دستگاه آغاز می شود. بنابراین این دستگاه پیچیده از دهان آغاز شده و به روده ختم می شود. بروز مشکل در هر یک از قسمت ها می تواند منجر به ایجاد یک بیماری گوارشی گردد. بیماری های گوارشی در هر مقطع سنی می توانند بروز پیدا کنند اما در سالمندان شایع ترند. به این دلیل که ایشان معمولا ناچار به مصرف انواع قرص ها و داروها هستند که می توانند موجب بروز مشکلات گوارشی شوند. همچنین به دلیل مشکلات دهان و دندان نمی توانند عمل جویدن غذا را به خوبی انجام دهند. یا اینکه دچار تغییرات مزاجی شده و نمی توانند برخی از مواد غذایی مفید را مصرف کنند. از جمله مشکلات گوارشی سالمندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
زخم معده در سالمندان
زخم معده از جمله مشکلات دستگاه گوارش سالمندان است که بسیاری از سالمندان آن را تجربه می کنند. مهمترین علت بروز این بیماری در سالمندان، عفونت معده و یا مصرف بیش از حد برخی از داروهاست. اما علل دیگری هم وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی
- مصرف بیش از حد فست فودها
- استعمال دخانیات
- مصرف الکل
- افزایش سن
- مصرف طولانی مدت داروهای بیماری آرتروز
بزرگترین مسئله ای که در رابطه با بیماری زخم معده وجود دارد این است که در اغلب موارد علائمی از خود نشان نمی دهد. اما به طور کلی درد شکم، حالت تهوع و استفراغ، کاهش بی مورد اشتها و کاهش وزن ناگهانی و از همه مهمتر خونریزی معده (بالا آوردن خون و یا مشهده خون در مدفوع) از جمله نشانه هایی هستند که زنگ هشداری برای این بیماری محسوب می شوند. بیماری زخم معده اگر به موقع تشخیص داده شود به راحتی قابل درمان است.
ریفلاکس معده در سالمندان
ریفلاکس معده به بازگشت مواد اسیدی درون معده به سمت مری گفته می شود. مزه تلخی گلو و دهان، سوزش معده و سر دل، درد قفسه سینه (که از ناحیه معده به آن منتقل می شود) و… از جمله علائمی هستند که خبر از ریفلاکس معده می دهند. این حالت گاها در اثر پرخوری یا دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن در افراد سالم هم پیش می آید. اما آسیب دیدن یا ضعیف شدن ماهیچه های مری باعث می شود که فرد حداقل دو بار در هفته این علائم را گزارش کند. در این حالت گفته می شود فرد به بیماری ریفلاکس معده دچار شده است. از آنجا که پیری و کهولت سن یکی از دلایل آسیب پذیری عضلات است، بروز این بیماری در سالمندان شایع تر می باشد. تشخیص قطعی این بیماری توسط پزشک متخصص و از طریق یکی از روش های زیر امکان پذیر است:
- بلع محلول حاوی باریوم و عکس برداری از دستگاه گوارش
- آندوسکوپی مری
- کنترل PH مری و تغییرات آن
- فشار سنجی مری (اندازه گیری فشار عضلات مری)
جهت درمان این بیماری علاوه بر آنکه داروهای تجویزی پزشک را استفاده می کنید باید سبک زندگی خود را نیز اصلاح کنید. برای مثال غذا را آهسته بخورید و آن را به خوبی بجوید. بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید. نوشابه گازدار نخورید. از مصرف الکل و دخانیات پرهیز کنید. لباس تنگ نپوشید. تحرک داشته باشید و وزن خود را کنترل کنید.
دوران سالمندی و ابتلا به یبوست
حتما شنیده اید که می گویند «یبوست ام الامراض یا مادر تمام بیماری هاست». این بیماری نیز در هر سنی ممکن است عارض شود اما در سالمندان بیشتر دیده می شود. علت بروز یبوست این است که با ورود به سنین پیری و کمتر شدن تحرک و سوخت و ساز بدن ممکن است حرکات روده ها کاهش یابد. از سوی دیگر در این سنین، افراد ناچار به مصرف انواع داروها هستند که خود می تواند عامل ابتلا به یبوست باشد. اختلالات غده تیروئید، بیماری پارکینسون، بیماری های عروقی و همچنین افسردگی از دیگر عواملی هستند که می توانند زمینه ساز بروز بیماری یبوست در سالمندان شوند.
بیماری یبوست مانند اغلب مشکلات گوارشی سالمندان در اغلب موارد با تغییر سبک زندگی و روش های درمان خانگی قابل درمان است. نوشیدن آب کافی در طول روز، انجام فعالیت های ورزشی و گنجاندن مواد غذایی مفید و سرشار از فیبر مانند سبزیجات و میوه در رژیم غذایی از جمله مهمترین و در عین حال آسان ترین کارهایی است که می توانید انجام دهید. اما در برخی موارد بیماری به میزانی شدید است که پزشک داروهای شیمیایی تجویز می کند.
سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر که از جمله مشکلات گوارشی سالمندان است در اثر اختلالات عملکرد روده به وجود می آید. عضلات روده همواره دارای حرکات انقباض و انبساطی هماهنگ هستند و این حرکات لازمه انتقال مواد غذایی از معده به روده می باشند. زمانی که این هماهنگی از بین رفته و حرکات روده دچار اختلال می شوند فرد به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا می شود. یبوست، اسهال، درد شکم، تورم در ناحیه شکم، وجود مخاط در مدفوع و احساس دفع ناتمام (عدم تخلیه کامل روده) از جمله نشانه هایی هستند که در اثر این بیماری عارض می شوند.
سندروم روده تحریک پذیر طی معاینات بالینی و یا انجام تست های آزمایشگاهی و در برخی موارد با استفاده از عکسبرداری از طریق اشعه ایکس تشخیص داده می شود. جهت بهبود علائم این بیماری:
- آب کافی مصرف کنید.
- نعناع بخورید.
- مقدار غذای خود را کمتر و در عوض تعداد وعده ها را بیشتر کنید.
- مواد غذایی پروبیوتیک مصرف کنید.
- مواد دارای فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- اگر دستگاه گوارشی شما به لاکتوز حساس است، ماست را جایگزین شیر کنید.
انواع سرطان دستگاه گوارش
سرطان، یکی از بیماری های خطرناک است که می تواند قسمت های مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش را درگیر کند. این بیماری می تواند در هر سنی و به دلایل مختلفی به وجود آید. اما متأسفانه سالمندان بیش از سایرین با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند. بنابراین می توان گفت از دیگر مشکلات گوارشی سالمندان، انواع سرطان های دستگاه گوارشی هستند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان معده
- سرطان مری
- سرطان لوزالمعده
- سرطان روده باریک
- سرطان روده بزرگ
- سرطان کبد
- سرطان مقعد
- سرطان پانکراس
- سرطان کیسه صفرا
هر کدام از این سرطان ها دارای علائم، عوارض و علل خاصی هستند که جای بحث جداگانه دارند. روش های مختلفی برای تشخیص آنها وجود دارد. برخی به راحتی درمان می شوند و برخی دیگر نیاز به اعمال جراحی یا شیمی درمانی دارند. برای آنکه از ابتلا به سرطان دستگاه گوارشی در دوران سالمندی پیشگیری کنید کارهای زیر را انجام دهید:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. غذاهای پرچرب، پر نمک، نوشابه های گازدار نخورید در عوض میوه ها و سبزیجات را در رژیم روزانه خود بگنجانید.
- آب کافی بخورید.
- وزن خود را در محدوده ایده آل نگه دارید.
- استرس، اضطراب و افسردگی را از خود دور کنید.
- بهداشت فردی را رعایت کنید. قبل از صرف غذا دستان خود را بشویید، بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و…
- سیگار نکشید.
- ورزش کنید و تحرک داشته باشید.
- حالات سیستم گوارشی خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت بروز هر مشکلی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- سوابق پزشکی خود و خانواده تان را بررسی کنید و چنانچه زمینه بیماری های ژنتیکی وجود دارد با پزشک مشورت کنید.
بیماری دیورتیکولیت در سالمندان
دیورتیکول ها کیسه هایی هستند که با افزایش سن در قسمت های مختلف دستگاه گوارش و علی الخصوص در دیواره روده بزرگ مشاهده می شوند. این کیسه ها به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کنند. اما زمانی که برخی از آنها عفونت کرده و متورم شوند بیماری دیورتیکولیت به وجود می آید که معمولا با دل درد شدید همراه است. همچنین حالت تهوع، تب و تغییرات در عادات روده از دیگر علائم این بیماری هستند. درمان این بیماری به شدت علائم آن و شرایط بیمار بستگی دارد. پزشک متخصص ممکن است دارو تجویز کند و یا ناچار به انجام عمل جراحی شود.
بیماری کبد چرب در سالمندان
از پراهمیت ترین مشکلات گوارشی سالمندان، مشکلات مربوط به کبد هستند. کبد یکی از مهمترین اعضای دستگاه گوارش است که در جذب و ذخیره سازی و سم زدایی مواد غذایی نقش بسیار مهمی ایفا می کند. بیماری کبد چرب که حتما نام آن را شنیده اید زمانی رخ می دهد که میزان چربی کبد بیش از اندازه طبیعی باشد. سالمندانی که دچار بیماری های دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و یا چاقی هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب قرار دارند.
سنگ کیسه صفرا در سالمندان
کیسه صفرا یک عضو کوچک و گلابی شکل در دستگاه گوارش است که در زیر کبد قرار گرفته است. این عضو مقداری از صفرای تولید شده در کبد را ذخیره کرده و به روده منتقل می کند. از جمله مشکلاتی که ممکن است برای سالمندان پیش آید، رسوب مایعات صفراوی در کیسه صفرا و تشکیل سنگ در آن می باشد. سنگ های کیسه صفرا اندازه های مختلفی دارند و بزرگترین آنها می توانند به اندازه یک توپ گلف باشند. چنانچه این سنگ ها ورودی روده را مسدود کنند موجب ایجاد دردهای غیر قابل تحمل می شوند.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!