روماتیسم مفصلی در سالمندان + علائم روماتیسم مفصلی و درمان آن
روماتیسم مفصلی در سالمندان
دردهای عضلانی، التهاب و درد مفاصل و به طور کلی کاهش توان جسمی و حرکتی از جمله بزرگترین مشکلاتی هستند که سالمندان را آزار می دهند. بسیاری از افراد فکر می کنند این مشکلات کاملا طبیعی بوده و جزو جدا نشدنی دوران پیری هستند. در حالی که آنها علائم بروز بیماری های مختلف در فرد می باشند که اغلب قابل درمان و حتی پیشگیری اند. یکی از این بیماری ها، روماتیسم مفصلی است که شیوع زیادی در میان سالمندان دارد. به طوری که از هر صد نفر، یک نفر به آن مبتلا می شوند. در این مقاله قصد داریم روماتیسم مفصلی در سالمندان را با جزئیات بیشتری به شما معرفی کنیم و نکات ارزشمندی در رابطه با علائم، عوارض و راه های درمان و پیشگیری آن ارائه دهیم.
روماتیسم مفصلی چیست؟
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی خود ایمنی به شمار می رود. همانطور که می دانید بیماری خود ایمنی به آن دسته از بیماری¬هایی اطلاق می شود که در اثر آن، سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده و به سلول های خودی حمله می کند و قسمت های مختلف بدن را مورد تخریب قرار می دهد. این بیماری همانطور که از نامش پیداست، مفصل ها را مورد حمله قرار می دهد. بدین صورت که با تخریب غضروف ها و ایجاد ضایعات استخوانی سبب آسیب رسیدن به مفاصل بدن از قبیل مچ دست، انگشتان، زانوها و.. می شود. از جمله خصوصیات روماتیسم مفصلی در سالمندان این است که معمولا درگیری مفاصل به صورت قرینه است. به طوری که در صورت درگیری یک زانو یا دست، احتمالا زانو یا دست مقابل هم درگیر شده است.
چرا روماتیسم مفصلی می گیریم؟
هنوز علت دقیق و مشخصی برای بیماری روماتیسم مفصلی در سالمندان تعریف نشده است. اما تحقیقات نشان می دهند که چند عامل می توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
وراثت
هر چند که روماتیسم مفصلی جزو بیماری های ارثی به شمار نمی رود، اما این عامل می تواند خطر ابتلا به بیماری مذکور را افزایش دهد. به همین دلیل بررسی سوابق خانوادگی یکی از گام های مهم در جهت تشخیص این بیماری می باشد.
ژن ها
وجود برخی از ژن های خاص در بدن یکی دیگر از عوامل مؤثر در افزایش ریسک ابتلا به روماتیسم مفصلی در سالمندان می باشد. به عنوان مثال افرادی که حامل ژن HLA هستند بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند. اما این بدان معنا نیست که هر کسی که ژن مذکور را دارد صددرصد دچار بیماری خواهد شد.
جنسیت
چنین به نظر می رسد که جنسیت هم می تواند در تعیین میزان احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی دخیل باشد. چرا که آمار نشان می دهد زنان سه برابر بیش از مردان به این بیماری دچار می شوند.
عفونت
محققان شواهدی به دست آورده اند که نشان می دهد برخی از باکتری ها نیز می توانند عامل ایجاد بیماری روماتیسم مفصلی در سالمندان شوند. در مواردی مشاهده شده است که تنها عامل زمینه ساز بروز این بیماری وجود عفونت در بافت دهان یا روده بوده است.
استعمال سیگار
تجربه ثابت کرده است که سیگار کشیدن هم می تواند یک عامل خطر برای بروز بیماری روماتیسم مفصلی باشد. همچنین متخصصان می گویند افراد سیگاری در صورت ابتلا، علائم شدیدتری را تجربه خواهند کرد.
استرس
این بیماری در میان افرادی که برای مدت طولانی به دلایلی مانند افسردگی، طلاق، مشکلات خانوادگی و.. استرس و تشویش فراوانی را متحمل شده اند شایع تر است.
علائم روماتیسم مفصلی در سالمندان
روماتیسم مفصلی در سالمندان یک بیماری مزمن و پیش رونده است که با علائم خفیف آغاز شده و کم کم رو به وخامت می رود. بنابراین ممکن است در ابتدا علامتی نداشته باشد یا علائم آنقدر خفیف باشند که شناسایی بیماری تنها برای پزشک متخصص امکان پذیر باشد. در این مرحله، فرد، گزارش درد، تورم و گرمی مفصل را به پرستار سالمند داده و همواره از خشکی مفاصل علی الخصوص تا ساعاتی پس از بیدار شدن از خواب گلایه می کند. اما به مرور زمان با تحلیل رفتن غضروف ها و افزایش ساییدگی استخوان ها، علائم شدیدتر می شوند. البته این شرایط برای همه یکسان نیست. گاه ممکن است بیماری برای مدتی توقف کند. یعنی مدتی، فرد دیگر هیچ نشانه از بیماری را در خود نداشته باشد. اما پس از مدتی دوباره بیماری فعال گردد. به طور کلی نشانه های این بیماری که در اغلب موارد مشاهده می شوند به شرح زیر می باشند:
- درد و تورم و التهاب مفاصل
- گرمی مفصل ها و حساسیت آنها به لمس
- سفتی و خشکی صبحگاهی
- خستگی مفرط
- ضعف ماهیچه ها
- چنانچه مفصل های تحتانی درگیر شوند، فرد مشکل لنگ زدن در هنگام راه رفتن را خواهد داشت.
عوارض روماتیسم مفصلی در سالمندان
روماتیسم مفصلی در سالمندان علاوه بر علائم عمومی ممکن است سبب بروز عوارض دیگر در سایر اعضای بدن نیز گردد. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. پوکی استخوان که در اثر ضعیف شدن استخوان ها و یا مصرف برخی از داروها که جهت درمان این بیماری تجویز شده اند ایجاد می شود.
2. بیماری های ریوی و تنگی نفس
3. خشکی دهان و چشم که در اثر ابتلای این افراد به سندروم شوگرن اتفاق می افتد.
4. بیماری روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است. بنابراین هم خود بیماری و هم داروهایی که جهت درمان آن مورد استفاده قرار می گیرند ممکن است سبب ضعف سیستم ایمنی و ابتلای فرد به عفونت گردد.
5. سندروم تونل کارپال که در اثر درگیری مچ دست و تحت فشار قرار گرفتن عصب آن ایجاد می گردد.
6. برجستگی های سفت موسوم به ندول های روماتیسمی که در بافت های مختلف بدن علی الخصوص اطراف نقاط فشار تشکیل می شوند.
روش های درمان روماتیسم مفصلی در سالمندان
پس از آنکه پزشک از بروز روماتیسم مفصلی اطمینان پیدا کرد با در نظر گرفتن شرایط سالمند و میزان شدت بیماری، روش های مختلفی را جهت درمان آن در پیش می گیرد. دارودرمانی، فیزیوتراپی و اوزون درمانی و همچنین پی آر پی زانو از جمله این روش ها هستند.
- درمان با دارو
داروهایی که جهت درمان روماتیسم مفصلی در سالمندان مورد استفاده قرار می گیرند شامل چهار گروه داروهای ضد درد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، داروهای ضدروماتیسمی و داروهای استروئیدی می باشند. پزشک متخصص، اغلب جهت دریافت نتیجه بهتر، دو گروه از داروها را همزمان تجویز می کند.
- فیزیوتراپی
فیزیوتراپی، یکی از مؤثرترین روش های درمانی است که به منظور کاهش التهاب مفاصل و حفظ و اصلاح عملکرد آنها مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از روش های دیگر درمانی مانند طب سوزنی، امواج اولتراسوند جهت کاهش التهاب، گرما یا سرما جهت کاهش درد، آب درمانی، ماساژ و الکتروتراپی در کنار فیزیوتراپی سبب می شود بیمار نتیجه بهتری از درمان بگیرد.
- اوزون درمانی
برای درمان روماتیسم مفصلی در سالمندان می توان از خاصیت بیوشیمیایی گاز اکسیژن و اوزون نیز بهره گرفت. از آنجا که درصد بالایی از بیماران دچار اختلالات گردش خونی هستند، اوزون تراپی با بهبود بخشیدن گردش خون و تأمین اکسیژن مورد نیاز خون موجب کاهش علائم بیماری می شود.
- کاردرمانی
کاردرمانی عبارت است از آموزش هایی که یک کاردرمانگر به سالمند می دهد تا بدون فشار آوردن به مفاصل درگیر، کارهای روزانه خود را انجام دهد. پرستار سالمند نیز می تواند این وظیفه را بر عهده گرفته و بر بهبود کیفیت زندگی سالمند کمک کند.
- پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت)
این شیوه درمانی بهترین و مؤثرترین راهکار غیرتهاجمی است که جهت درمان مفاصل بزرگ از جمله زانوها و شانه می باشد. چنانچه فیزیوتراپی در بهبود وضعیت بیمار نأثیری نداشته باشد از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به مفصل کمک گرفته می شود.
- عمل جراحی
زمانی که بیماری به وضعیت حاد خود رسیده و هیچ کدام از روش های گفته شده جهت درمان روماتیسم مفصلی در سالمندان موفقیت آمیز نباشند پزشک ناچار به انجام عمل جراحی خواهد بود.
پرستاری از سالمند مبتلا به روماتیسم مفصلی
سالمندی که به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا شده است نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد. اعمالی که شما یا پرستار سالمند انجام می دهید نقش بسزایی در درمان بیماری او دارند. در گام اول لازم است اطلاعات خود را در مورد این بیماری بالا ببرید. به عنوان مثال علائم آن را بشناسید. مواد غذایی مفید برای درمان آن را فرا بگیرید و یک رژیم غذایی مفید برای سالمند در نظر بگیرید. در گام دوم لازم است با در نظر گرفتن حریم خصوصی سالمند و حفظ شأن و احترام وی به او در انجام کارهای روزانه اش کمک کنید.
مشاوره با پزشک و چک آپ وضعیت سالمند در دوره های زمانی مشخص را فراموش نکنید. همچنین به یاد داشته باشید که گنجاندن فعالیت های بدنی سبک و متناسب با وضعیت سالمند همچون پیاده روی در برنامه روزانه او می تواند عملکرد مفاصل را بهبود بخشیده و به درمان بیماری یا حداقل پیشگیری از پیشرفت آن کمک کند.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!