گرفتگی عضلات پا در سالمندان + علت گرفتگی عضلات پا و درمان آن
اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در سالمندان
گرفتگی عضلات مختلف بدن، مخصوصا عضلات پا یکی از مشکلات بسیار شایعی است که در هر زمانی و برای هر شخصی ممکن است اتفاق بیفتد. این عارضه علی الخصوص در سالمندان که ماهیچه ها به دلیل کم تحرکی و یا بیماری، انعطاف پذیری و قدرت خود را از دست داده اند شایع تر است. گرفتگی عضلات پا در سالمندان هر چند که یک عارضه خطرناک و نگران کننده نیست، اما درد شدیدی را به وجود آورده و برای مدتی، امکان حرکت را از سالمند می گیرد.
از سویی، اگر نادیده گرفته شده و به سرعت درمان نشود ممکن است مشکلات دیگری را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، لازم است اعضای خانواده و همچنین پرستار سالمند در منزل اطلاعات کافی در رابطه با این عارضه داشته باشند و در صورت نیاز، اقدامات لازم را انجام دهند تا مشکل در کمترین زمان حل گردد و سالمند حداقل میزان درد را متحمل شود.
اسپاسم عضلات پا چیست؟
اسپاسم یا گرفتگی عضلات به حالتی گفته می شود که عضله پا (یا هر عضله دیگر) دچار انقباض شدید شود. این حالت ممکن است چند ثانیه، چند دقیقه و یا حتی مدت زمان بیشتری طول بکشد. در حقیقت، گرفتگی عضلات پا در سالمندان در اغلب مواقع همانطور که به صورت ناگهانی ایجاد شده است، خود به خود از بین می رود. اما دردی که ایجاد شده است برای ساعاتی ادامه خواهد داشت. در طول این مدت نه تنها حرکت کردن برای شما دشوار خواهد شد بلکه عضله پا حتی در برابر لمس کردن هم حساس می شود.
گرفتگی عضلات زمانی رخ می دهد که شما یک حرکت اشتباه انجام می دهید و ممکن است قسمتی از بدن دچار آسیب شود. در حقیقت، زمانی که عضله در اثر عاملی تحت فشار قرار می گیرد، پیغامی از سوی اعصاب به مغز ارسال شده و سبب ایجاد رفلکس و توقف عضله می گردد. گرفتگی عضلات پا در سالمندان ممکن است در زمان های مختلف مانند بلند کردن اجسام، نشستن و برخاستن، انجام کارهای روزانه، ورزش کردن و حتی در حالت درازکش اتفاق افتد. این عارضه، علل مختلفی دارد.
علل گرفتگی عضلات پا در سالمندان
عوامل متعددی می توانند سبب بروز اسپاسم عضلات پا شوند. برخی از آنها به صورت ناگهانی و در لحظه اتفاق می افتند. به عنوان مثال ممکن است در اثر یک حرکت چرخش یا خم و راست شدن، عضله پا بیش از حد کشیده یا فشرده شود و همین عامل، گرفتگی عضلات پا را در پی داشته باشد. اما برخی دیگر، معمولا به مرور زمان و در اثر عادات نامناسب عملکردی یا تغذیه ای به وجود می آیند. از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کمبود ویتامین و مواد مغذی
کمبود برخی از ویتامین ها و املاح معدنی همچون کلسیم، منیزیوم و پتاسیم در بدن که ممکن است در اثر تغذیه نادرست یا مصرف برخی از داروها ایجاد شود. این امر موجب تحلیل ماهیچه ها و ضعف آنها می شود.
کم آبی
کم آبی بدن می تواند سبب خشکی ماهیچه ها و عضلات گردد. این امر بر عضلات پا نیز تأثیر داشته و زمینه بروز گرفتگی عضلات پا در سالمندان را فراهم می کند.
کم تحرکی
نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت و استفاده مداوم از یک عضله سبب فشردگی و انقباض آن عضله خواهد شد.
فعالیت بدنی بیش از حد
درست است که گفتیم کم تحرکی برای سالمند مضر است. اما فعالیت بیش از حد هم موجب آسیب رسیدن به او می شود. به عبارتی، باید همواره اعتدال را رعایت کنید. بنابراین مراقب باشید سالمند در هنگام ورزش کردن تنها حرکات سبک و متناسب با شرایط جسمانی خود را انجام دهد.
کم خونی
ضعیف شدن گردش خون بدن می تواند سبب کاهش اکسیژن رسانی به عضلات و در نتیجه، گرفتگی عضلات پا در سالمندان گردد.
فشردگی عصب ها
وارد شدن فشار به عصب های پا یکی دیگر از دلایلی است که موجب گرفتگی و احساس درد در پا می شود. فشردگی ممکن است به دلیل تنگی مهره های ستون فقرات یا عامل دیگری باشد.
بیماری های زمینه ای
برخی از بیماری ها مانند بیماری کبدی نیز می توانند موجب ایجاد حساسیت عضلات پا در برابر اسپاسم شوند.
پیشگیری از گرفتگی عضلات پا
تغذیه مناسب: شما باید به عنوان پرستار سالمند، نظارت کامل بر رژیم غذایی او داشته و مطمئن باشید که به مقدار لازم ویتامین، پروتئین و مواد معدنی ضروری دیگر را دریافت می کند. بنابراین با در نظر گرفتن شرایط سالمند، انواع مواد غذایی سالم مانند میوه و سبزی، حبوبات، گوشت، لبنیات و.. را در رژیم غذایی او بگنجانید. در صورت نیاز می توانید از مکمل های غذایی نیز استفاده کنید.
پرهیز از بی تحرکی: روزی نیم ساعت پیاده روی را در برنامه روزانه سالمند بگنجانید. حتی اگر او به سختی حرکت می کند می تواند از واکر یا عصا کمک بگیرد. اگر سالمند شما به تازگی مورد عمل جراحی قرار گرفته و یا به هر دلیل دیگری به هیچ عنوان نمی تواند فعالیت بدنی داشته باشد خودتان دست به کار شوید. می توانید با تغییر حالت خوابیدن او یا ماساژ پاهایش از بروز اسپاسم عضلانی در وی جلوگیری کنید.
فعالیت بدنی صحیح: اگر سعی می کنید با دادن حرکات ورزشی به سالمند او را در جهت بازیابی سلامتی خود یاری کنید، مراقب باشید که تمامی اصول لازم جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به او را رعایت کنید. به عنوان مثال سالمند نباید ورزش های سنگین یا طولانی مدت انجام دهد. گرم و سرد کردن بدن در هنگام شروع و پایان ورزش فراموش نشود.
نوشیدن آب کافی: همواره سعی کنید بدن خود را هیدراته نگه دارید. برای این منظور از مصرف روزانه حداقل هشت لیوان آب غافل نشوید.
کنترل بیماری زمینه ای و عوارض داروها: اگر مدام دچار گرفتگی عضلات پا می شوید و از نظر پزشک، این امر به دلیل وجود بیماری زمینه ای در شماست، بیماری خود را درمان یا کنترل کنید. همچنین اگر این عارضه در اثر مصرف داروهای مختلف رخ می دهد می توانید از پزشک بخواهید تا در صورت امکان، آن داروها را قطع یا جایگزین نماید.
درمان گرفتگی عضلات پا در سالمندان
گرفتگی عضلات پا در سالمندان با درد همراه است. از جمله اقداماتی که می توانید جهت برطرف کردن گرفتگی عضله و تسکین درد آن انجام دهید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از گرما
گرما، تأثیر بسیار خوبی بر رفع درد حاصل از گرفتگی عضلات دارد. استفاده از حوله گرم، کیسه آب گرم و یا حتی دوش گرفتن با آب گرم می تواند به شما کمک کند.
ماساژ عضلات پا
ماساژ دادن، یکی دیگر از روش های مؤثر در رفع گرفتگی عضلات پا در سالمندان می باشد. بهتر است این کار را بعد از گرما دادن به عضله انجام دهید. البته به خاطر داشته باشید که ماساژ بدن را به دست هر کسی نسپارید. برای اطمینان خاطر می توانید از خدمات پرستاری در منزل بهره بگیرید.
حرکات تسکین دهنده
حرکاتی مانند کشیدن عضله پا، راه رفتن روی پاشنه، خم و راست کردن انگشتان پا و. می توانند به تسکین درد حاصل از گرفتگی عضلات پا کمک کنند. اگر این امر در اثر تنگی مهره های ستون فقرات باشد می توانید با خم و راست کردن کمر کمی آرام شوید.
درمان های تخصصی
گرفتگی عضلات پا در سالمندان در اغلب مواقع به راحتی و با استفاده از روش های مذکور قابل درمان است. اما اگر شدت گرفتگی عضله بالا بوده و مدت زیادی به طول انجامید می توانید با مشورت پزشک از روش های درمان تخصصی مانند دارودرمانی و یا فیزیوتراپی استفاده کنید.
پرستاری از سالمندی که دچار گرفتگی عضلات پا شده است
اگر سالمند شما به طور مکرر، گرفتگی عضلات پا را تجربه می کند باید توجه ویژه ای به پرستاری و مراقبت از وی داشته باشید. سعی کنید در ابتدا علت این موضوع را بیابید و در گام دوم تلاش خود را برای برطرف کردن علت یا تحت کنترل گرفتن آن انجام دهید. تغییر سبک زندگی از جمله بهترین اقداماتی است که می توانید بکنید. سعی کنید اعمالی همچون ورزش کردن، کنترل وزن، مصرف غذاهای سالم خانگی و دوری از دخانیات و الکل را در خانواده خود نهادینه کنید. مصرف خوراکی هایی مانند سویا، موز، لبنیات، بادام زمینی، مغزها و آجیل ها و کشک می توانند در تقویت ماهیچه ها و عضلات به شما کمک کنند. در صورت نیاز می توانید با انجام یک چک آپ کلی و مراجعه به پزشک خانواده، شرایط سلامتی پدر یا مادر پیر خود را مورد بررسی قرار دهید و اقدامات درمانی لازم را انجام دهید.
زمانی که سالمند دچار گرفتگی عضلات پا شده است، از حوله گرم جهت آرام شدن درد او استفاده کنید. عضله پا را با دست به آرامی ماساژ بدهید. می توانید از خاصیت روغن های گیاهی طبیعی مانند روغن بادام یا روغن سیاهدانه نیز کمک بگیرید. اگر خودتان زمان کافی برای رسیدگی به ایشان را ندارید یک پرستار سالمند با تجربه و دلسوز استخدام کنید.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
همه اینهایی که در متن مربوط به درد اسپاسم عضلات سالمندان گفته شده، همان حرفها و ادعاهایی است که در سطح دنیا اقرار میکنند، که بطور کلی روپوشی علایم بیماری ریشه ای است! علت این کار هم وجود خود بزرگ بینی در همهٔ پزشکان، و بی اطلاعی از علت اصلی بیماریها است.