نارسایی حاد کلیه در سالمندان ( علائم نارسایی کلیه )

نارسایی حاد کلیه در سالمندان

نارسایی حاد کلیوی در سالمندان

کلیه­ ها، دو عضو کوچک اما بسیار مهم در بدن ما انسان­ها هستند. این اندام­های لوبیایی شکل نقش بسزایی در عملکرد سایر ارگان­ها و به طور کلی حفظ سلامتی عمومی بدن ایفا می کنند. به طوری که برای ادامه حیات به حداقل یک کلیه سالم نیاز داریم. اما اگر حواسمان نباشد ممکن است کلیه دچار مشکل شده و منجر به بروز بیماری­های مختلف گردد. انواع بیماری­های کلیوی که از جمله شایع ترین بیماری­ها در جامعه هستند، سالمندان را بیش از سایرین تهدید می کنند. نارسایی حاد کلیوی یکی از خطرناک ترین بیماری­های مربوط به کلیه است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

نارسایی کلیه چیست و چگونه ایجاد می شود؟

نارسایی کلیوی چیست و چگونه ایجاد می شود؟

کلیه ها را می توان به فیلتری تشبیه کرد که مواد زاید و دفعی بدن را به ادرار ترشح کرده و از این طریق بدن را پاکسازی می کنند. علاوه بر آن، در دفع آب اضافی بدن، تنظیم تعادل اسید و باز، هورمون سازی، تنظیم فشار خون و ساخت ویتامین D و حتی خون سازی نیز بسیار مؤثرند.

بیماری نارسایی حاد کلیوی به حالتی گفته می شود که عملکرد کلیه به صورت ناگهانی در عرض یک یا چند روز دچار اختلال شده و یا حتی از کار بیفتد. در این صورت بدون شک مواد زاید و سمی که می بایست از طریق ادرار دفع می شدند دوباره به خون بازگشته و جان سالمند را به خطر می اندازد. منشأ این بیماری ممکن است مربوط به اختلالات پیش کلیوی، پس کلیوی و یا اختلالات درون کلیه باشد. برخی از این اختلالات به شرح زیر می باشند.

علل بروز بیماری نارسایی حاد کلیه

علل بروز بیماری نارسایی حاد کلیوی
  • اختلالات پیش کلیوی (Pre Renal):

    این اختلالات مربوط به اندام هایی می شوند که قبل از کلیه قرار گرفته اند و شامل بیماری ها یا مشکلاتی هستند که مانع خون رسانی صحیح به کلیه ها می گردند. بیماری های قلبی و عروقی نظیر حمله قلبی، کاهش فشار خون، اختلالات کبد، تشنگی و کم آبی شدید بدن، آنافیلاکسی (واکنش شدید آلرژیک)، از دست دادن مقدار زیادی خون و یا مایعات بدن، مصرف برخی از داروها مانند داروهای فشار خون و سوختگی های شدید از جمله این اختلالات به شمار می روند.

  • اختلالات کلیوی (Intra Renal):

گاه ممکن است بافت کلیه ها دچار آسیب شوند و بیماری نارسایی حاد کلیوی در اثر این آسیب های مستقیم به کلیه بروز پیدا کند. تشکیل لخته خون در درون رگ های مربوط به کلیه و یا رسوب چربی در داخل آنها که منجر به انسداد عروق کلیوی می شوند از جمله مهمترین این اختلالات هستند. تجزیه سلول های تومور و یا حتی بافت ماهیچه ای که می تواند منجر به پخش سموم خطرناک در کلیه گردد و همچنین بیماری هایی از قبیل اسکلرودرمی، لوپوس، سندروم اورمیک همولیتیک و گلومرونفریت از جمله دیگر اختلالات کلیوی هستند که می توانند منجر به نارسایی کلیه در سالمندان گردند.

اختلالات کلیوی
اختلالات پس کلیوی (Post Renal)
  • اختلالات پس کلیوی (Post Renal):

کلیه ها، ادرار را از طریق حالب به سمت مثانه هدایت می کنند. چنانچه هر کدام از اندام های پس کلیوی دچار آسیب یا انسداد شوند می توانند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد کلیه شده و در نهایت بیماری نارسایی حاد کلیوی را ایجاد نماید. سرطان دهانه رحم در زنان و سرطان پروستات در مردان، ایجاد لخته خون در مجاری ادراری، سرطان مثانه و سرطان روده بزرگ از جمله عواملی هستند که در صورت عدم کنترل می توانند منجر به بروز نارسایی حاد کلیوی گردند.

علائم نارسایی حاد کلیه در سالمندان

علائم نارسایی حاد کلیوی در سالمندان

متأسفانه بیماری نارسایی حاد کلیوی در مراحل اولیه علائمی ندارد. به همین دلیل ممکن است زمانی شروع به خودنمایی کند که به میزان زیادی در بدن فرد پیشرفت کرده و بافت کلیه ها از بین رفته باشد. این بیماری اغلب در طی آزمایشات خون و ادراری که جهت چک آپ سلامتی یا کنترل بیماری های دیگر انجام می شود شناسایی می گردد. از آنجا که سلامت بسیاری از ارگان های بدن همچون قلب، ریه ها، دستگاه گوارش و.. به شدت وابسته به عملکرد صحیح کلیه ها در پاکسازی خون است، نارسایی حاد کلیوی می تواند علائم متعددی از خود نشان دهد. پرستار سالمند در منزل می تواند به سرعت متوجه این علائم شود. این علائم ممکن است به شکل بیماری های قلبی، ریوی، گوارشی، عصبی و.. ظاهر شوند.  برخی از علائم شایع این بیماری عبارتند از:

  • مشکلات ادراری مانند کم شدن میزان ادرار دفعی از کلیه ها یا مشاهده خون در آن
  • دفع پروتئین توسط کلیه ها و ادرار کف آلود
  • تنگی نفس و درد قفسه سینه
  • خستگی و ضعف شدید
  • تهوع و استفراغ
  • اسهال
  • افسردگی
  • عوارض پوستی مانند خشکی و خارش پوست، رنگ پریدگی و یا خون مردگی
  • کاهش اشتها
  • تورم دست و پاها
  • فشار خون بالا
  • عفونت مجاری ادراری و سوزش ادرار

نحوه تشخیص بیماری نارسایی حاد کلیه

نحوه تشخیص بیماری نارسایی حاد کلیوی

چنانچه نشانه هایی از نارسایی حاد کلیوی را در سالمند خود مشاهده کردید یا نتایج مشکوکی در آزمایشات وی مشاهده شد لازم است سریعا نزد پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک پس از انجام معاینات بالینی و بررسی سوابق پزشکی سالمند احتمال وجود این بیماری را تأیید و یا رد می کند. او برای اطمینان از صحت تشخیص خود ممکن است از انواع آزمایش های زیر استفاده کند:

آزمایش خون: میزان اوره و کراتینین موجود در خون می تواند یک عامل تعیین کننده نحوه عملکرد کلیه ها باشد. چنانچه سطح اوره و کراتینین به صورت ناگهانی به میزان زیادی افزایش یابد نارسایی حاد کلیوی تشخیص داده می شود.

آزمایش خون

آزمایش ادرار: اندازه گیری میزان ادرار روزانه و همچنین آنالیز ادرار نیز یکی دیگر از روش هایی است که جهت تشخیص انواع بیماری های کلیه و از جمله نارسایی حاد کلیوی مورد استفاده قرار می گیرد.

ادرار

تصویربرداری: آزمایشات تصویربرداری مانند انجام سونوگرافی یکی از مطمئن ترین ترین روش ها جهت تشخیص این بیماری هستند. علاوه بر سونوگرافی شکم از سی تی اسکن، رادیوگرافی و ام آر آی شکمی نیز استفاده می شود.

تصویربرداری و سونوگرافی

نمونه برداری: نمونه برداری از بافت کلیه آخرین روش جهت تشخیص نارسایی حاد کلیه است که پزشک در صورت لزوم تجویز می کند. در این روش، با استفاده از یک سوزن که از طریق پوست به کلیه فرستاده می شود مقداری از بافت کلیه جهت انجام آزمایش برداشته می شود.

نمونه برداری از بافت کلیه

درمان نارسایی حاد کلیوی

نارسایی کلیوی

هرچند که نارسایی حاد کلیوی جزو بیماری های خطرناک و کشنده به شمار می رود اما اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. با توجه به عواملی همچون شرایط بیمار و میزان پیشرفت نارسایی کلیه، علت ایجاد بیماری و زمان تشخیص، شیوه های مختلفی برای درمان سالمند به کار گرفته می شود. مراحل درمان معمولا در بیمارستان انجام می شوند. اما اگر سالمند شما امکان بستری شدن در بیمارستان را ندارد می تواند از خدمات پرستاری سالمند در منزل بهره بگیرد.

مرحله اول، شناسایی و درمان علت بیماری:

شناسایی و درمان علت بیماری

همانطور که گفته شد علل مختلفی می توانند منجر به بروز بیماری نارسایی حاد کلیوی شوند. بنابراین اولین کار، تشخیص آن علت است. پزشک در ابتدا باید مطمئن شود که آیا عدم خون رسانی صحیح به کلیه منجر به نارسایی حاد کلیوی شده است یا آسیب به خود کلیه ها و یا اینکه مجاری ادراری مسدود شده اند. پس از آن می تواند بهترین شیوه درمانی را برای برطرف کردن علت نارسایی کلیه انتخاب کند.

مرحله دوم درمان عوارض بیماری:

عوارض بیماری

پس از درمان علت بیماری، نوبت به درمان عوارض آن می رسد. یکی از این عوارض، به هم خوردن تعادل مایعات بدن می باشد. ممکن است بدن با کمبود آب مواجه شود و یا بالعکس، تجمع مایعات در قسمت های مختلف بدن موجب ایجاد تورم در دست و پاها شود. پزشک در حالت اول، تزریق وریدی مایعات و در حالت دوم مصرف داروهای ادرارآور تجویز خواهد کرد. عارضه دوم، افزایش میزان پتاسیم، اوره و کراتینین و یا کاهش کلسیم در بدن است که باید با تجویز دارو برطرف شود. در مواردی که نارسایی حاد کلیوی منجر به انباشته شدن سموم خطرناک در خون شوند از روش همودیالیز جهت پاکسازی خون و بهبود شرایط کلیه ها استفاده می شود.

اصلاح رژیم غذایی، یک درمان مؤثر:

اصلاح رژیم غذایی در سالمندان

علاوه بر درمان های ذکر شده، اصلاح رژیم غذایی سالمند نیز می تواند کمک مؤثری به درمان او کند. برای این منظور پزشک توصیه های لازم را به شما خواهد کرد. برای دریافت نتیجه بهتر می توانید با یک پزشک رژیم غذایی نیز مشورت کنید. کاهش مصرف غذاهای حاوی پتاسیم و فسفر و همچنین غذاهای پرنمک از جمله نکات مهمی هستند که حتما به بیمار توصیه خواهد شد.

آیا می توان از بیماری نارسایی حاد کلیه پیشگیری کرد؟

آیا می توان از بیماری نارسایی حاد کلیوی پیشگیری کرد؟

بیماری نارسایی حاد کلیوی به صورت ناگهانی بروز پیدا می کند و به همین دلیل قابل پیش بینی نیست. برای پیشگیری از این بیماری کافی است با داشتن سبک زندگی سالم مراقب سلامتی کلیه های خود باشید. برخی از نکات مهم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی عبارتند از:

  1. شیوه زندگی سالمی داشته باشید. تبعیت از رژیم غذایی سالم، داشتن تحرک و فعالیت بدنی و ورزش کردن، تقویت روحیه و دوری از استرس و اضطراب از جمله اعمالی هستند که در تقویت عملکرد کلیه ها بسیار مؤثرند.
  2. از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کنید. با ورود به دوران پیری، درد مفاصل، استخوان ها و.. افزایش می یابد. اما توجه داشته باشید که جهت تسکین این دردها، بدون نسخه پزشک و به صورت بی رویه از انواع داروهای مسکن استفاده نکنید. این داروها علی الخصوص در افرادی که به بیماری های دیگر مانند دیابت و فشار خون مبتلا هستند می توانند منجر به نارسایی کلیه شوند.
  3. توصیه های پزشک خود را جدی بگیرید. اگر به بیماری های قلبی، فشار خون، چربی خون بالا و سایر بیماری های شایع در دوران سالمندی مبتلا هستید حداکثر تلاش خود را جهت درمان یا کنترل آن انجام دهید.
4.7/5 - (6 امتیاز)

مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟
نظری بدهید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شانزده − یک =