نشانه های عوارض دارویی در سامندان

همه داروها علاوه برتاثیری که در درمان بیماری خاصی دارند ،عوارض زیادی دارند که در مصرف طولانی مدت سبب آسیب های جبران ناپذیری به بدن می شوند . افراد سالمند نیز با بالارفتن سن ، نیاز دارند جهت مقابله با بیماری های مزمن دارو مصرف نمایند.

برخی از سالمندان هستند که مجبورند روزی یک مشت از انواع قرص ها را مصرف کنند . در نتیجه استفاده از این همه قرص سبب می شود عوارض بیشماری در بدن این افراد ایجاد شود که گاهی بسیار خطرناک می باشد .اگر این مقدار از داروها به صورت طولانی مدت مصرف شود عوارض دارویی زیادی در سالمندان ایجاد خواهد شد که نگران کننده است .

برخی از داروها نیز هستند که عوارض پس از مصرف آنها به نسبت از سایر داروها بیشتر است .بنیاد انجمن بهداشت سالمندان کشور آمریکا به افراد 65 سال و بالاتر توصیه می کند نسبت به استفاده از برخی از داروها که عوارض بیشتری دارند ،احتیاط زیاددر مصرفشان داشته باشند . برخی از این داروها عبارتند از :

نکته مهم : اگر سالمند عزیز هر یک از این داروها را مصرف می کند ،حتما قبل از هر اقدامی ابتدا با پزشک معالج مشورت نمایید.اگر سالمند شما در مصرف داروها دچار عدم شناخت و اشتباه شودبهتر است با نظارت مراقب و یا پرستار سالمند به مصرف داروها بپردازد .این کار به نفع سالمند خواهد بود چون امکان بروز خطر و اشتباه در مصرف دارو بسیار کم می شود و در نتیجه عوارض دارویی کمتری برای سالمند پیش می آید .

داروهای بی خوابی

- بنزودیازپین ها

بنزودیازپین ها داروهای آرام بخشی جزئی هستند که معمولاً توسط پزشکان برای تسکین استرس و اضطراب و کمک به خواب افراد تجویز می شود. همچنین می توان از آنها برای درمان صرع استفاده کرد. اما در دراز مدت عوارض های بدنبال دارد .

- دیازپام

دیازپام برای درمان اختلالات اضطرابی ، علائم ترک الکل ، یا اسپاسم و سفتی عضلات استفاده می شود.

از دیازپام گاهی اوقات همراه با سایر داروها برای درمان تشنج استفاده می شود.

- آلپرازولام

آلپرازولام برای درمان اختلالات اضطراب و وحشت استفاده می شود. این دارو به گروهی از داروها به نام بنزودیازپین ها تعلق دارد که بر روی مغز و اعصاب (سیستم عصبی مرکزی) اثر می گذارند و اثر آرام بخشی ایجاد می کنند. این ماده با افزایش اثرات یک ماده شیمیایی طبیعی خاص در بدن کار می کند.

- بنزودیازازپین

بنزودیازپین ها با افزایش سطح انتقال دهنده عصبی مهاركننده GABA در مغز ، برای آرام كردن یا آرام بخشیدن فرد عمل می كنند.

مصرف بی رویه و طولانی مدت داروهای بیخوابی سبب عوارض زیادی در سالمندان می شود برخی از ابن عوارض عبارتند از: عدم تعادل فرد و همچنین باعث سردرگمی در سالمند می شوند. این احساس گیجی و عدم تعادل به دلیل دفع دیرهنگام این نوع از داروها زمان بیشتری معمولا طول می کشد.

این کار به نفع سالمند خواهد بود چون امکان بروز خطر و اشتباه در مصرف داروcبسیار کم می شود و در نتیجه عوارض دارویی کمتری برای سالمند پیش می آید .

داروهای کنترل دیابت

دیابتا (گلیبورید) داروی خوراکی ضد دیابت خوبی است ، اما می تواند باعث افت قند خون یا کاهش قند خون شود. دیابینز (کلرپروپامید) در کنترل سطح قند خون و A1c موثر است. این یک داروی خوراکی است و گزینه خوبی برای کسانی است که تزریق را دوست ندارند.

داروهایی مانند گلیبورید کلرپروپامید. مصرف نادرست این داروها میتواند باعث کاهش شدید قندخون در سالمندان شود.

استروژن

استروژن یا استروژن ، دسته ای از هورمون های جنسی است که مسئول ایجاد و تنظیم سیستم تولید مثل زنان و ویژگی های جنسی ثانویه است.

قرص های استروژن که اغلب اوقات برای رفع گر گرفتگی و سایر علائم مربوط به یائسگی تجویز می شود.

از خطرهای داروهای حاوی استروژن می توان به افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان، لخته شدن خون و زوال عقل را نام برد . استروژن ها همچنین گاهی سبب افزایش در بی اختیاری ادرار در زنان می شوند .

برخی از داروها هستند که

تاثیرهای گوناگونی در بدن افراد مختلف بروز می دهند به همین دلیل پزشک نمیداند که آیا این دارو بر روی بدن بیمار جواب خواهد داد یا نه . بنابرین اگر سابقه حساسیت و یا واکنش بد دارویی در بدنتان را دارید حتما آن را با پزشک خود در میان بگذارید و همچنین بهتر است اگر پزشکتان در طول دوره درمان شما یکی از داروهایتان را عوض کرد یا دوز دارو را افزایش و یا کاهش داد ،حتما دلیل این کار را از پزشک جویا باشید .یکی از دلایل این پرسیدن می تواند مربوط به اشتباهات نسخه پیچی در داروخانه باشد .

به عنوان مثال ، اگر یک داروی جدید برای کاهش عوارض دارویی که قبلاً از آن استفاده کرده اید ، تجویز می شود ، حتما در مورد ادامه مصرف داروی دارای عوارض سوال کنید ..

عوارض دارویی که معمولا در سالمندان بروز می کنند سبب مختل شدن و در برخی از موارد به خطر افتادن زندگی این افراد می شود .برخی از این عوارضی که سبب اذیت فرد سالمند می شوند مانند : ضعف، درد معده، از دست دادن تعادل، سرگیجه داشتن و عدم کنترل خود وافتادن همگی از مشکلات شایع در افراد مسن می باشد. درست است که این داروها نیز به دلیل کنترل بیماری که دارند برای آنها تجویز می شوند و عدم مصرف داروها مشکلات زیادی را در پی دارد اما سالمندان به دلیل ضعف در ساختار بدنشان ،در صورت بروز عوارض به مشکل برمی خورند . در اینجا چند مورد از عوارض دارویی در سالمندان و داروهای ایجاد کننده آنها را شرح میدهیم:

درد و ضعف در عضلات

در برخی از افراد سالخورده که داروهای حاوی استاتین (داروهایی برای درمان کلسترول بالا ) مصرف می کنند سوزش و ضعف ماهیچه ها ( میوپاتی ) ایجاد می شود. معمولا این عارضه در 10 تا 15 درصد افراد سالخورده دیده می شود در افراد مختلف میزان این عوارض متفاوت است ممکن است در سالمندی شدت سوزش و ضعف ماهیچه ها موجب خستگی خفیف و ضعف شود و در سالمندی دیگر این سوزش و ضعف به حدی برسد که زندگی فرد را تهدید کند که به این وضعیت رابدومیولیز می گویند . دراین حالت بافت های عضلانی فرد سالخورده تجزیه شده و ساختارش تغییر می کند .

در سالمندان بالای 65 سال به دلیل استفاده بیشتر و طولانی مدت از داروهای استاتین دار مانند سیمواستاتین ، آتروواستاتین و روزوواستاتین میزان مبتلا شدن به میوتاپی بیشتر می باشد . به دلیل رژیم غذایی که ناسالم است وبه طبع اکثر سالمندان نیز این همین رژیم غذایی استفاده می کنند در نتیجه میزان ابتلا به کلسترول بالا بیشتر می شود و برای کنترل کلسترول بالا افراد مجبورند داروهای استاتین مصرف نمایند .

با مصرف داروهای استاتین سالمندان بیشتری به میوتاپی مبتلا می شوند . همچنین مصرف خودسرانه داروی استاتین در خانم ها ، افراد ضعیف و کم وزن، مبتلایان به کم کاری تیروئید و افرادی که بیش از حد الکل می نوشند نیز خطر بیشتری دارد .

اقدامات مورد نیاز در زمان بروز عوارض دارویی در سالمندان

در بین عامه مردم رواج پیدا کرده است که مصرف استاتین ها در جلوگیری از دردهای عضلانی موثر می باشد اما این مسئله اصلا صحیح نیست و از نظر پزشکی و طی تحقیقاتی که اخیرا بر روی تاثیر استاتین ها انجام شده است ،نشان می دهد مصرف استاتین ها به هیچ وجه جهت رفع دردهای عضلانی مناسب نیست .

اکثر سالمندان متاسفانه بدلیل دردهای عضلانی که دارند ،استاتین مصرف می کنند که سبب میوتاپی در بدنشان می شود که خطرناک است .این سالمندان باید فورا مصرف استاتین را قطع نمایند تا میوتاپی ایجاد شده از بین برود .در صورتی که از استاتین برای کنترل کلسترول خون نیز استفاده می کردید میتوانید این دارو را با دوز کمتر استفاده کنید و یا از نوعه دیگر استاتین استفاده نمایید .

پمپ پروتون وتاثیر آن درپوکی استخوان

بیش از 18% سالمندان جهت درمان رفلاکس و سوهاضمه از داروهای مهارکننده ی پمپ پروتون استفاده میکنند. این دسته از دارو ها سبب می شوند که میزان کلسیم بدن کمتر شده و در نتیجه فرد مستعد پوکی استخوان می شود و با هر بار ضرب دیدگی ممکن است شکستگی در استخوان هایش اتفاق بیفتد .

طی مطالعاتی که در سال 2012 انجام شد ،مشخص شد که خانم های سالمندی که حداقل دوسال به صورت مرتب از این داروها استفاده نموده اند ، 35 درصد بیشتر از افراد دیگر در ناحیه لگن دچار شکستگی شده اند .

داروهای مشهور مانند امپرازول ، استروژن و پنتوپرازول داروهای مهارکننده پمپ پرتون هستند که ثابت شده است که استفاده مکرر و مداوم از این داروها در دچار شدن سالمندان به پوکی استخوان و در نتیجه شکستگی استخوان هایشان موثر می باشد .علاوه بر آن می تواند سبب کاهش ویتامینهای ب و منیزیم در بدن شود، همچنین ایمصرف آنها می‌تواند منجر به بروز حساسیت نسبت به برخی غذاها به ویژه غذاهای حاوی پروتئین شود.

عوارض دارویی در سالمندان

سطح بالای پتاسیم

سطح بالای پتاسیم در بدن سبب ضعف ، سوزن سوزن شدن ، بی حسی ، و اختلالات بالقوه در ضربان قلب ، می تواند شود .بالا بودن سطح پتاسیم در بدن هایپر کالمی نامیده می شود

آسیب عصبی

مصرف خودسرانه و مکرر داروهای آنتی بیوتیک فلوروکینولون مانند لووفلوکساسین و سیپروفلوکساسین می تواند سبب آسیب عصبی یا نوروپاتی محیطی در فرد سالمند شود .این عارضه های جانبی اثر مصرف این داروها است که می تواند ناتوان کننده باشد و از ماهها تا سالها ادامه داشته باشد یا می تواند دائمی بجا بماند .

مشکلات قلبی و گوارشی

مشکلات قلبی گوارشی یکی دیگر از عوارض جانبی داروهایی است که ممکن است سالمندان از آنها استفاده نمایند . تمامی داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله این داروها هستند و سالمندانی که از آنها استفاده می کنند خطر نارسایی قلبی و عوارض گوارشی در آنها دو برابر بیشتر می شود . سالمندانی که سن آنها بالای 75 سال می باشد در مصرف این داروها باید احتیاط بیشتری داشته باشند زیرا مصرف مکرر این داروها عوارض دیگری مانند خونریزی دستگاه گوارش ، بیماری زخم معده ، تشدید نارسایی قلبی و آسیب حاد کلیه را را می تواند داشته باشد .

5/5 - (4 امتیاز)

نوشته های مرتبط:

مدیر موسسه

مرکز خدمات پرستاری آسایش ایده آل با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .

عوارض دارویی در سالمندان ( عوارض دارو ها )