سرخک در کودکان + عوارض، علائم و درمان سرخک

بیماری سرخک در کودکان

سرخک نوعی عفونت دستگاه تنفسی مختص انسان هاست که غالبا در دوران نوزادی و کودکی بروز پیدا می کند. این بیماری خطرناک در گذشته بسیار شایع بوده است. سالانه هزاران انسان را مبتلا کرده و حتی موجب مرگ و میر تعداد زیادی نوزاد و کودک می شد. خوشبختانه امروزه واکسیناسیون عمومی، جهت مبارزه با شیوع بیماری سرخک در کودکان در تمام کشورهای جهان صورت می گیرد.
با این وجود، هنوز هم که هنوز است ویروس آن به طور کلی از بین نرفته و سالانه افراد زیادی را درگیر و جانشان را به خطر می اندازد. طبق آخرین آمار، هر سال بیش از صد هزار کودک جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست می دهند. در ادامه شما را با علائم، عوارض و روش های پیشگیری این بیماری مهلک آشنا خواهیم کرد.

سرخک چیست و چگونه قربانیان را به دام می اندازد؟

سرخک در کودکان

سرخک همانند بیماری آبله مرغان که در اثر ورود یک ویروس به بدن پدید می آید. در برخی از افراد بسیار کشنده است و در برخی دیگر با علائم خفیف تری ظاهر می شود. اما مشکل بزرگ این است که به شدت مسری می باشد و اگر کنترل نشود می تواند به یک بیماری همه گیر تبدیل شده و معضلی بزرگ را در جامعه ایجاد کند.
این بیماری، اغلب قربانیان خود را از میان کودکان و نوزادان و همچنین افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند انتخاب می کند. عامل مولد آن، ویروسی از خانواده پارامیکسو و از گونه موربیلی ویروس می باشد. ویروس مذکور تنها از طریق انسان به انسان منتقل می شود و دستگاه تنفسی فرد را هدف قرار می دهد. انتقال بیماری سرخک در کودکان از دو طریق امکان پذیر است:

تنفس هوای آلوده به ویروس: ویروس این بیماری در گلو و بینی کودک بیمار به سرعت تکثیر می شود. بنابراین زمانی که کودک عطسه یا سرفه می کند و یا حتی حرف می زند، ویروس های زنده زیادی را در هوای اطراف خود پخش خواهد کرد. این ویروس ها تا ۳۴ ساعت در هوا به صورت فعال باقی می مانند. چنانچه کودکان و نوزادان واکسینه نشده یا بزرگسالانی با سیستم ایمنی ضعیف در این فضا قرار گیرند ویروس ها از طریق تنفس وارد بدن ایشان شده و به سرعت آنان را بیمار خواهند کرد. 

ترشحات بدن بیمار: هر گونه ترشحات یا مخاط دهان، بینی یا چشم بیمار، آلوده به ویروس است. چنانچه این ترشحات به صورت مستقیم یا از طریق لمس سطوح آلوده به بدن افراد دیگر منتقل شوند می توانند او را آلوده کرده و مبتلا سازند. اعضای خانواده بیمار و پرستار کودک یا پرستار سالمند باید اطمینان داشته باشند که قبلا واکسن دریافت نموده اند. البته علاوه بر آن، باید اقدامات لازم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری را نیز انجام دهند.

علائم سرخک در کودکان

علائم سرخک در کودکان

این ویروس از همان لحظه که وارد بدن فرد می شود می تواند شروع به فعالیت و تکثیر کند. اما ممکن است تا دو هفته هیچ گونه علامتی از بیماری در وی وجود نداشته باشد. این مرحله از بیماری را که معمولا ده تا چهارده روز طول می کشد دوره عفونت و نهفتگی می نامند. چون با وجود اینکه فرد بیمار است اما هیچ نشانه یا عارضه ای در وی پدید نیامده است.
به عبارتی می توان گفت، بیماری سرخک در کودکان از چند مرحله یا دوره مختلف تشکیل شده است که به طور کلی ۲۱ روز تا یک ماه به طول می انجامد. پس از گذشت دوره نهفتگی، علائم بیماری ظاهر می شوند و به سرعت می توانند شدت یابند. در واقع مرحله دوم یعنی مرحله علائم آغاز می شود. مهمترین نشانه هایی که در این دوره سه یا چهار روزه به وجود می آیند عبارتند از:

• تب
• گلودرد
• آبریزش بینی
• سرفه خشک
• ورم ملتحمه یا چشم های ملتهب

سومین و خطرناک ترین مرحله از بیماری سرخک در کودکان، دوره حاد یا بثورات جلدی نامیده می شود. در این مرحله تب، شدیدتر شده و علائمی در پوست کودک ظاهر می شود. این علائم به شرح زیر می باشند:
• لکه های کوچکی با زمینه قرمز و مراکز سفید یا متمایل به آبی که در قسمت های مختلف مانند دهان و گلو و گونه ها ظاهر می شوند.
• بثورات پوستی که به شکل جوش یا لک های قرمز رنگ کوچک و بزرگ بر روی قسمت های مختلف بدن پدید می آیند و رفته و رفته بیشتر و بیشتر می شوند.
کم کم بثورات پوستی از بین می روند و ابتدا لکه ها از صورت و سپس از سایر نواحی ناپدید می شوند. این مرحله از بیماری سرخک در کودکان حدود پنج یا شش روز طول می کشد.

دوره انتقال سرخک

دوره انتقال سرخک

همانطور که خواندید، بیماری سرخک در کودکان مراحل مختلفی دارد. اما آیا فرد آلوده در تمام این دوره ها می تواند بیماری را به دیگران منتقل کند؟ پاسخ خیر است. در واقع دوره انتقال این بیماری تنها هشت روز است. این دوره هشت روزه از چهار روز پیش از ظهور بثورات پوستی (یا همان اولین روزی که علائم اولیه مانند تب و.. ظاهر می شوند) آغاز شده و تا چهار روز پس از مشاهده اولین علائم پوستی به طول می انجامد

آیا بزرگسالان هم سرخک می گیرند؟

سرخک در بزرگسالان

بله، بزرگسالان هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. در این صورت همان علائمی که برای بیماری سرخک در کودکان ذکر کردیم در بزرگسالان نیز ظاهر خواهند شد. اما ممکن است علائم شدیدتر باشند. بزرگسالانی که در کودکی واکسن دریافت نکرده اند، سالمندان، بانوان باردار، افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند سرطان یا ایدز که سیستم ایمنی ضعیفی دارند از جمله افرادی هستند که در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. همچنین افرادی که جهت ادامه تحصیل یا مأموریت های شغلی مدام در حال رفت و آمد به کشورهای خارجی می باشند نیز ممکن است بیمار شوند.

عوارض و خطرات سرخک

عوارض و خطرات سرخک

علاوه بر نشانه های عمومی که برای بیماری سرخک در کودکان ذکر شد، این بیماری به عنوان نوعی از بیماری های عفونی ممکن است عوارضی را هم در پی داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از: 


عفونت گوش: این بیماری در برخی از موارد می تواند منجر به ایجاد عفونت باکتریایی گوش شود.


عوارض ریوی: ویروس مولد بیماری سرخک در کودکان ممکن است سبب بروز عفونت در ریه شده و مشکلات ریوی مانند پنومونی یا ذات الریه را پدید آورد. این عارضه بسیار خطرناک است و می تواند کشنده باشد.


عفونت و ورم حنجره: اگر سرخک موجب آسیب رسیدن به لوله های برونشی شود می تواند موجب ایجاد عفونت، تورم و یا التهاب در حنجره گردد. لارنژیت، برونشیت، حناق، خروسک یا سیاه سرفه از عوارضی هستند که در این حالت پدید می آیند.


عوارض چشمی: یکی از عوارضی که کودکان مبتلا به سرخک با علائم شدید را تهدید می کند کوری است.


عوارض گوارشی: اختلالات گوارشی از جمله اسهال و استفراغ از دیگر عوارض غیر اختصاصی این بیماری هستند که اغلب در نوزادان شیرخوار دیده می شوند.


آنسفالیت: از هر هزار نفر کودک مبتلا، یک نفر به عارضه آنسفالیت یا التهاب حاد مغزی دچار می شود. این عارضه ممکن است بلافاصله پس از پایان بیماری پیش آید و یا چند ماه بعد از آن.

پیشگیری از بیماری سرخک

پیشگیری از سرخک با واکسن

بهترین و مطمئن ترین راه پیشگیری از سرخک در کودکان، واکسیناسیون است. در کشور ما واکسیناسیون عمومی جهت پیشگیری از این بیماری همراه با واکسن آبله مرغان و سرخجه انجام می شود. دوز اول این واکسن در یک سالگی و دوز دوم آن در چهار تا شش سالگی تزریق می گردد. افرادی که واکسن دریافت کرده اند و یا یک بار در طول عمر این بیماری را گرفته اند دیگر مبتلا نخواهند شد. اما اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری دچار شد باید تا زمان بهبودی کامل وی، افرادی که واکسن دریافت نکرده اند و یا سالمندان بیماری که سیستم ایمنی ضعیفی دارند از او دوری کنند.
اگر کودک شما که واکسن دریافت نکرده، در معرض ویروس قرار گرفته است امکان تزریق واکسن تا سه روز وجود دارد. بنابراین سریعا به پزشک مراجعه کنید.

وضعیت سرخک در ایران

وضعیت سرخک در ایران

واکسیناسیون عمومی یک گام بزرگ در ریشه کن کردن سرخک می باشد. این امر در کشور ما ایران با موفقیت بالایی انجام شده است. به طوری که در سال ۱۳۹۸ موفق به دریافت گواهینامه حذف سرخک در کودکان از سازمان بهداشت جهانی شده ایم. اما متأسفانه هنوز هم کودکانی به دلایل مختلف مانند شرایط خانوادگی و اجتماعی و همچنین تبلیغات نادرستی که علیه واکسیناسیون انجام می شود از دریافت این واکسن ها محروم می شوند. یا برخی از هموطنان بدون آنکه اطمینان صد درصدی از تزریق واکسن به خود یا فرزندانشان داشته باشند اقدام به سفرهای خارجی می کنند. چنین مسائلی می تواند موجب شیوع دوباره این بیماری خطرناک در کشور شوند.

آیا سرخک درمان دارد؟

درمان سرخک

از آنجا که سرخک یکی از  بیماری های ویروسی به شمار می رود هیچگونه درمانی برای آن وجود ندارد و حتما باید دوره آن طی شود. در طول این دوره کافی است به توصیه های پزشک عمل کنید. می توانید با مشورت پزشک، از داروهای تب بر مانند استامینوفن، ایبوپروفن و یا ناپروکسن استفاده کنید. آنتی بیوتیک ها اثری در درمان سرخک ندارند. اما اگر عوارض جانبی مانند عفونت ریه یا گوش اتفاق افتد جهت درمان آنها تجویز می شود.

پرستاری از کودک مبتلا به سرخک

پرستاری از کودک مبتلا به سرخک

مراقبت و پرستاری از کودک مبتلا به بیماری سرخک امری مؤثر در بهبود هر چه سریعتر وی می باشد. علاوه بر داروهای تجویزی پزشک، مصرف مایعات و همچنین خوراکی های سرشار از ویتامین A می توانند در کاهش علائم بیماری سرخک در کودکان نقش بسزایی داشته باشند. احتمالا کودک شما در برابر نور حساسیت نشان می دهد. بهتر است نور اتاق او را کم کنید تا اذیت نشود. استفاده از خدمات پرستاری در منزل می تواند علاوه بر کاهش استرس شما به بهبودی هر چه سریع تر فرزندتان نیز کمک کند.

4.6/5 - (7 امتیاز)

مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .

3 پاسخ
  1. Javad
    Javad گفته:

    من یه دختر ۹ ماهه دارم یکدماه پیش شایعه شد ورود اتباع بدون هیچ کنترلی از پاکستان و افغانستان سرازیر شدن به ایران که با خود ویروس سرخک و موارد دیگه ای مشاهده شد من تا وقتی خودم به بیمارستان کودکان نرفته بودم اهمیت نمیدادم ولی وقتی رفتم برای دخترم تازه به عمق فاجعه پی بردم . اهای هموطن اهای همشهری اهای همسایه تو رو به جان بچه های عزیزتون مراقب باشید
    واکسن سرخک و زیر یکسال هم میشه زد برید بزنید
    یه تایمی چشم باز میکنید میبینید بدن و صورت ماه بچه هاتون پر شده از عفونت و جوش های دردناک

    پاسخ
  2. Javad
    Javad گفته:

    اون موقع است که از غصه درد کشیدن بچه های بی دفاع و بی گناهتون دق میکنید خدایا هیچ بچه ای رو گرفتار بیماری نکن بدترین دردی که میکشید درد بیماری نیست
    هزار بار هزار بار هزار بار دعا میکنید این درد و کلافگی جوجه هاتون و در ۱۰۰۰۰۰ ضرب شه به شما منتقل شه تا اونا درد نکشن . من دخترم از ۴ ماهگی شروع کرد دندون دراوردن یه شبایی رو تا صبح باهاش گریه میکردم و نمیتونستم کاری کنم یعنی کاری از دستم نمیومد
    حالا این که یه روند عادیه
    اهای هم میهن مراقب آینده سازای مملکت باشید

    پاسخ
    • شاهین
      شاهین گفته:

      یه هفته پیش پسر بزرگترم سرخک گرفته بود بردیمش درمانگاه بهش چند تا آمپول زدن خوب شد وزود بهبود یافت اما اون زمان پسر کوچیکم ک نوزاده ویکسال وشیشه ماهش هست همراهشون بود دکتر هیچ اشاره ای به اون نکرده بود تا امشب ک از بامداد تا الان ک ساعت ۴صبحه پسر ماهم یه ریز گریه وبیقراری می‌کرد الان تو اینترنت خوندم ک سالانه هزاران کودک بر اثر سرخک جان میدهند،اما چرا دکتر اینقد بی مسئولیت بوده ک هیچ توصیه ای نکرده.یا اطرافیان ک با دیدن کودکم میگفتن مبارکش باشه.خدا به روز هیچ کسی نیاره این متنو نوشتم ک حداقل اونایی ک میبینن هوشیار باشن وبه موقع عمل کنن.خدا به همگی صبر بده

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟
نظری بدهید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

16 − پنج =