فشارخون بالا در سالمندان
فشار خون بالا یکی از مشکلات عمده سلامتی در افراد مسن است که با افزایش سن و تغییر شبکه رگ‌های خونی بدن رخ می‌دهد. با افزایش سن شریان‌ها سخت‌تر شده و فشار خون در فرد سالمند بالا می‌رود. این روند پیری می‌تواند حتی افراد با سبک زندگی سالم و شرایط قلبی مناسب را هم تحت تاثیر قرار دهد. فشار خون بالا که گاهی اوقات “قاتل خاموش” نیز نامیده می‌شود، اغلب علائم قابل توجهی ندارد از این‌رو نمی‌توان از ظاهر افراد به این مشکل زمینه‌ای پی برد. اگر فشار خون بالا با تغییر شیوه زندگی و دارو کنترل نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی، پارگی رگ‌های مغزی، زوال عقل، مشکلات چشمی و بیماری کلیوی شود.
فشار خون چیست؟
فشار خون نیرویی ناشی از از پمپاژ خون توسط قلب است که به صورت فشار بر دیواره عروق ظاهر می‌شود. زمانی که فشارخون را اندازه‌گیری می‌کنیم نتیجه به صورت دو عدد به نمایش در می‌آید. عدد اول که فشار خون سیستولیک نامیده می‌شود، فشار ناشی از انقباض قلب و بیرون راندن خون است. عدد دوم یا فشار خون دیاستولیک، ناشی از پر شدن قلب از خون است.
زمانی که فشار خون سیستولیک کمتر از 9 و فشار خون دیاستولیک کمتر از 6 باشد، فشار خون پایین‌تر از حد نرمال است و به آن افت فشار خون می‌گویند. وقتی که فشار خون پایین می‌آید، ممکن است احساس سبکی سر، ضعف، سرگیجه یا حتی غش به فرد دست بدهد. افت فشارخون ممکن است ناشی از عدم نوشیدن کافی مایعات، از دست دادن خون، ابتلا به برخی بیماری‌ها و یا مصرف بعضی از داروها از جمله داروهای تجویز شده برای فشار خون بالا باشد. نکات مهم در مورد فشار خون:
- فشار خون طبیعی سیستولیک برای بیشتر بزرگسالان کمتر از 12 و فشار دیاستولیک کمتر از 8 تعریف شده است.
- فشار خون خفیف بالای سیستولیک بین 12 تا 12.9 و فشار دیاستولیک کمتر از 8 تعریف می‌شود.
- فشار خون جدی سیستولیک 13 یا بالاتر و فشار دیاستولیک 8 یا بالاتر تعریف شده است.
برای بیشتر افراد مسن عدد اول (سیستولیک) 13 یا بیشتر است، اما عدد دوم (دیاستولیک) کمتر از 8 است. بالا بودن فشار خون سیستولیک در سالمندان با سفت شدن شریان‌های اصلی مرتبط است. این مشکل فشار خون در سالمندان می‌تواند منجر به مشکلات جدی مثل تنگی نفس، سبکی سر در هنگام ایستادن و همچنین زمین خوردن در هنگام فعالیت‌های روزمره گردد. یکی از دلایل مهم همراه بودن پرستار با سالمند این است که فشار خون را به طور منظم چک کرده و در صورت نیاز مراقبت‌های درمانی لازم برای بهبود شرایط را اجرا می‌کند.
چه عواملی در بالا رفتن فشار خون سالمندان تاثیر دارند؟
هر کسی ممکن است به فشار خون بالا مبتلا شود. برخی از شرایط بدنی مانند سندرم متابولیک، بیماری کلیوی و مشکلات تیروئید می‌توانند به تدریج فشار خون را افزایش دهند. سایر عوامل موثر در ابتلا به فشار خون بالا به صورت زیر است:
سن: احتمال ابتلا به فشار خون بالا به خصوص فشار خون سیستولیک با افزایش سن بیشتر است.
جنسیت: قبل از 55 سالگی، مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فشار خون قرار دارند.
سابقه خانوادگی: فشار خون بالا در برخی خانواده‌ها شایع‌تر است.
چگونه می‌توان فشار خون فرد سالمند را کنترل کرد؟
فشار خون بالا اغلب هیچ علامت و نشانه‌ای ندارد اما بررسی روتین فشار خون با فشارسنج در منزل یکی از بهترین راه‌های ارزیابی فشار خون سالمندان است. اگر فشار خون در دو یا چند بار معاینه و ارزیابی بالا باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد که فشار خون فرد سالمند را در خانه به طور منظم اندازه‌گیری کنید. در این موارد پرستار سالمند نقش مهمی در پایش سلامتی و کنترل فشار خون دارد. فشار خون را اغلب می‌توان با تغییر عادات روزانه و در صورت نیاز با مصرف دارو کاهش داد. اگر شرایط پزشکی دیگری مانند دیابت در میان باشد، درمان فشار خون مستلزم ارزیابی مستمر و تحت نظر پزشک بودن است.
تغییراتی که می‌تواند فشار خون را کاهش دهد
با انجام تغییراتی در سبک زندگی می‌توان از ابتلا به فشار خون بالا در سالمندان پیشگیری کرد:
وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید:
اضافه وزن خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد. در خصوص کاهش وزن با پزشک مشورت کنید. گاهی لازم است با افزایش تحرک روزانه مقدار بیشتری از کالری مصرفی را بسوزانید.
ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید:
فعالیت متوسط مانند پیاده‌روی سریع یا شنا می‌تواند فشار خون بالا را کاهش دهد. اهدافی را تعیین کنید تا بتوانید روزانه به آن دست یابید. حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید. به کم مربی ورزش سالمند میتوانید ورزش درست و با برنامه را تجربه کنید.
از یک رژیم غذایی سالم برای قلب پیروی کنید:
یک برنامه تغذیه مناسب سالمند متعادل حاوی سبزیجات، میوه‌ها، غلات، پروتئین، لبنیات و چربی‌های مفید مانند برنامه غذایی توقف فشار خون بالا (DASH) می‌تواند فشار خون شما را کاهش دهد.
مصرف نمک را کاهش دهید:
با بالا رفتن سن، بدن نسبت به نمک حساس‌تر می‌شود. نمک به مقدار فراوان در مواد غذایی فرآوری شده مانند کنسروها، سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، کاهش این موارد یکی از راه‌های کلیدی برای رسیدن به سطح سالم فشار خون است.
از نوشیدن مشروبات الکلی پرهیز کنید:
نوشیدن الکل بر فشار خون تأثیر دارد. مصرف مشروبات الکلی نه تنها برای فشار خون بلکه برای سلامت روده و کلیه‌ها نیز مضر است.
مصرف مواد دخانی را ترک کنید:
استعمال مواد دخانی مثل سیگار و قلیان احتمال ابتلا به فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد. فواید ترک سیگار برای سلامتی در هر سنی قابل توجه است.
خواب شبانه چه تاثیری بر فشار خون افراد مسن دارد؟
اگر در خواب شبانه خروپف می‌کنید یا به نظر می‌رسد که برای لحظاتی در خواب نفس نمی‌کشید، به پزشک مراجعه کنید. این نوع علائم ممکن است نشانه مشکلی به نام آپنه خواب باشد. درمان آپنه خواب و برخوردار بودن از خواب خوب شبانه می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. در صورت وجود چنین مشکلاتی در فرد سالمند، علاوه‌بر تغییر شیوه زندگی پزشک احتمالاً داروهایی برای کاهش فشار خون تجویز خواهد کرد. فشار خون سیستولیک، شایع‌ترین شکل فشار خون در افراد مسن به شمار می‌رود و با همان روش فشار خون معمولی درمان می‌شود با این تفاوت که ممکن است بیش از یک نوع دارو تجویز گردد.
مزایای کنترل فشار خون بالا در سالمندان
پیشگیری ، کنترل و درمان فشار خون بالا در سالمندان برای تضمین سلامت قلب مهم است و ممکن است حتی برای سلامت مغز نیز مفید باشد. در مطالعات مشخص شده که کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از 12 در بزرگسالان 50 ساله و بالاتر به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. همچنین نتایج این مطالعات نشان داده است که کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از 12 خطر ابتلا به اختلالات شناختی نظیر آلزایمر را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
نکاتی در مورد مصرف داروهای فشار خون در سالمندان
فشار خون بالا و درمان نشده می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی را افزایش دهد. اگر پزشک دارویی برای کاهش فشار خون تجویز کند، موارد زیر به یاد داشته باشید:
1. اگر از داروهای فشار خون استفاده می‌کنید و فشار خون شما کاهش یافته، به این معنی است که داروها و تغییرات سبک زندگی برای شما موثر هستند و اگر پزشک دیگری از شما بپرسد که دچار فشار خون هستید پاسخ به این سوال “بله است و بگویید که تحت درمان هستید.
2. تغییرات سبک زندگی می‌تواند به کاهش دوز داروی مصرفی شما کمک کند.
3. به آرامی از حالت نشسته یا دراز کشیده بلند شوید و قبل از راه رفتن کمی بایستید. این کار به سیستم گردش خون اجازه می‌دهد فشار خون را قبل از راه رفتن تنظیم کرده تا از سبکی سر و افتادن جلوگیری کند.
4. در خصوص تمام داروهایی که مصرف می‌کنید پزشک را در جریان قرار دهید. این داروها داروها ویتامین‌ها و مکمل‌ها را هم شامل می‌شود چراکه آنها نیز ممکن است بر فشار خون شما تأثیر بگذارند.
5. داروهای فشار خون را باید هر روز در ساعت معینی به عنوان بخشی از برنامه روزانه خود مصرف کنید. اگر سوالی در مورد زمان یا نحوه مصرف دارو دارید، حتما با پزشک صحبت کنید.
6. به یاد داشته باشید که قبل از تمام شدن داروی خود برای تهیه مجدد آنها اقدام کنید. در زمان سفر حتما داروها را به همراه داشته باشید.
7. قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، پزشکان و پرستاران را در جریان مصرف داروهای فشار خون قرار دهید.
پرستار سالمند چه نقشی در کنترل فشار خون سالمندان دارد؟
در ادامه مطلب به برخی از مسئولیت‌ها و نقش‌های این حرفه پزشکی در ارائه خدمات مراقبتی برای سالمندان مبتلا به فشار خون بالا پرداخته می‌شود:
ارزیابی و پایش: پرستار سالمند به طور منظم فشار خون فرد را اندازه‌گیری می‌کند و از بروز هر گونه تغییر ناگهانی آگاه می‌شود. این کار باعث می‌شود که در صورت لزوم، به سرعت پزشک را مطلع کرده و درمان مناسبی ارائه دهد.
آموزش و راهنمایی: پرستار سالمند نکات مربوط به کنترل فشار خون را به فرد آموزش می‌دهد. این موضوع می‌تواند شامل رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش کافی و مدیریت استرس باشد.
مدیریت مصرف داروها: پرستار سالمند مسئولیت مدیریت داروهای فشار خون را بر عهده دارد. وی اطمینان حاصل می‌کند که فرد سالمند به طور منظم و به موقع داروهای خود را مصرف می‌کند و همچنین واکنش فرد به دارو و عوارض جانبی احتمالی داروها را نیز مورد توجه دارد.
پشتیبانی روانی و اجتماعی: پرستار سالمند می‌تواند تاثیر بسزایی در مواجهه فرد سالمند با استرس‌های زندگی داشته باشد. استرس یکی از عوامل منفی و مخرب برای فشار خون است و کاهش آن می‌تواند به کنترل بهتر فشار خون کمک کند.
نوشته های مرتبط:
مدیر موسسه
مرکز سلامت، آسایش و مراقبت کیان مهر با مجوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور قابل اعتماد و اطمینان با مدیریت با تجربه و پاسخگوئی شبانه روزی و با تیم متخصص و حرفه ای جهت رضایتمندی خانوادهای محترم میباشد. .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!