درد عصب سیاتیک + علائم درد سیاتیک و طریقه درمان آن
/1 دیدگاه/در اعصاب و روان, سلامت/توسط مدیر موسسهآسیب عصب سیاتیک
یکی از بزرگترین و طولانی ترین عصب ها در بدن، عصب سیاتیک پا است و ضخامت آن به اندازه یکی از انگشتان می رسد. این عصب در ناحیه پایین ستون مهره ها قرار دارد. عصب سیاتیک از ناحیه تحتانی مفصل کمر شروع و به طرف لگن و باسن کشیده شده است. سپس در ناحیه ساق پا یعنی ناحیه ای که به دو قسمت در زانو سالمندان تقسیم شده است قرار دارد. در واقع هر ساق پا دارای یک رگ سیاتیک است.
آسیب و درد عصب سیاتیک توسط تحریک عصب در ناحیه کمر ایجاد می شود. علت پا درد و کمر در سالمندان اغلب، به دلیل فشار بر روی عصب سیاتیک و یا فتق دیسک کمر و تحریک استخوان ها و کشیدگی های ماهیچه های آن است. درد سیاتیک کمر در افراد دلایل و علائم متعددی دارد. در این مقاله به بررسی علائم سیاتیک و طریقه درمان آن می پردازیم.
علائم آسیب عصب سیاتیک
درد عصب سیاتیک به اصطلاح از نواحی پایین، پشت و نشیمنگاه شروع می شود و بر روی ساق پا، زانو، لگن و ران تاثیر می گذارد. درد در نواحی ساق پا شدیدتر از قسمت کمر یا نشیمنگاه است. دردهای سیاتیک بصورت ملایم شروع می شود و کم کم به دردهای مزمن تری تبدیل می شود. در صورت آسیب دیدن عصب سیاتیک از لگن تا بالای ساق چندین علامت می توانند ایجاد شود که عبارتند از:
• اختلال در کارکرد عصب پرونئال سطحی: کاهش یا از بین رفتن حس پشت پا و انگشتان پا
• اختلال در کارکرد عصب تیبیال: عدم توانایی در پایین آوردن مچ پا و خم کردن انگشتان پا و کاهش حس یا از بین رفتن حس کف پا و زیر انگشتان پا
• اختلال در کارکرد عصب پرونئال عمقی: عدم توانایی در بالا آوردن مچ و انگشتان پا بر اثر فلج شدن عضلات اکستانسور مچ پا و انگشتان پا
چه عواملی باعث درد سیاتیک می شود؟
در واقع آسیب این رشته ضخیم عصبی، علامت یک مشکل اساسی است. با افزایش سن دیسک ها دچار فرسودگی و در نتیجه باعث ایجاد تغییراتی در نخاع می شوند. درد گرفتگی عصب سیاتیک بر اثر شرایطی به وجود می آید که بر روی ستون مهره ها و عصب هایی که از مفصل کمر عبور کرده است، اثر می گذارد. از طرفی این آسیب دیدگی ها بر اثر افتادن روی زمین یا تومورهای عصب سیاتیک یا ستون مهره ها ایجاد می شود. در کل علت سیاتیک تحریک و فشرده شدن عصب سیاتیک است. چندین اختلال در ستون فقرات وجود دارد که می تواند باعث فشرده شدن عصب سیاتیک شود.
شایع ترین علل فشرده شدن عصب سیاتیک عبارتند از:
- دیسک بیرون زده یا دچار فتق شده
- تنگی کانال نخاعی کمری
- اسپوندیلولیستیز
- ضربه ای که منجر به آسیب نخاعی شده باشد
- سندرم Piriformis
- تومور نخاعی
انواع کمر درد سیاتیک
درد سیاتیک یک درد مکانیکی است که با حرکت ایجاد و یا تشدید می شود. درد عصب سیاتیک می تواند به صورت دردهای ملایم یا شدید در نواحی مفصل کمر، باسن، پا و ساق پا مشاهده شود. همچنین احساس ضعف و بی حسی در این نواحی نیز طبیعی است. بوسیله آسیب دیدگی های عصب و فشار روی عصب مانند فشار روی مهره ها (استخوان های ناحیه کمر و گردن) ایجاد می شود.
دردهای وخیم سیاتیکی کمر و پا
این گونه دردها به صورت ناگهانی در افراد و سالمندان رخ می دهد. معمولا بعد از چند روز و چند هفته بهبود می یابند. چنین مواردی با علائم درد کف پا نیز متفاوت است. شدت درد پا بستگی به میزان آسیب به بافت ها دارد. ممکن است منبع اصلی کمر درد و پا درد، مفصل ستون مهره ها، دیسک، عصب ها، یا ماهیچه ها و لیگامنت ها(بند، رباط) باشد.
دردهای مزمن سیاتیکی کمر و پا
دردهای مزمن بیشتر از ۳ ماه در بدن می ماند و علت کمر درد هم مشخص نیست. این درد ها همیشه همراه بیمار است و با انجام فعالیت های خاص شدیدتر می شوند. عواملی چون آسیب دیدگی عصب ها، جراحت در بافت ها، آرتروز و یا تاثیر روانی درد بر روی بیمار از پیامدهای این بیماری است. افراد با در صورت مشاهده این علائم در خود، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند.
روش های درمان درد سیاتیک
برای تسکین درد سیاتیک و درمان آن روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به وضعیت بیمار و شرایط جسمانی وی از این راهکارها استفاده می شود. در ادامه با این روش های درمانی آشنا خواهید شد.
- کمپرس سرد و گرم
استفاده از ترکیبی از کمپرس های گرم و سرد، تاثیر زیادی در تسکین درد ناشی از سیاتیک دارد. کمپرس سرد باعث کاهش التهاب ناشی از درد عصب سیاتیک می شود. کمپرس گرم نیز به افزایش جریان خون در این ناحیه از بدن کمک شایانی می کند.
- درمان دارویی
پزشک متخصص معمولا برای دردهای خفیف، کدئین و یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را تجویز می کند. شل کنندههای عضلانی و داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین نیز در مواردی توصیه می شوند. اما در موارد حادتر پزشک با استفاده از بوتاکس، ماهیچههایی را که در تولید درد مؤثر هستند، فلج می کند. کورتون نیز به کاهش دردهای عصبی کمک خواهد کرد.
- فیزیوتراپی
بهترین روش برای مقابله با سیاتیک و کمر درد فیزیوتراپی است. متخصص فیزیوتراپی برای تسکین درد سیاتیک از روشهای مختلفی استفاده می کند که عبارتند از درمان دستی، متحرک سازی مفصل، متحرک سازی مفصل نرم، تقویت عضلات مرکزی، اصلاح حالت اندامی و مکانیک بدن، تمرینهای تقویتی، تمرینهای کششی و ایروبیک.
- پیاده روی
پیاده روی روشی موثر برای کاهش درد عصب سیاتیک است. زیرا پیاده روی منظم باعث آزاد شدن اندورفین های ضد درد می شود و التهاب را کاهش می دهد. از طرفی وضعیت نامناسب پیاده روی ممکن است علائم سیاتیک شما را تشدید کند.
- تمرینات تقویتی درد پایین کمر
اغلب تمرینات تقویتی علاوه بر کمر بر عضله های شکم، باسن و مفصل ران نیز متمرکز می شود. از آنجایی که این عضلات از ستون فقرات حمایت می کنند، آن را در یک راستا نگه می دارند و احتمال آسیب دیدنشان حین انجام حرکت های کششی یا چرخشی را کاهش می دهند.
- عمل جراحی
در موارد نادری برای درد شدید یا اختلال در عملکرد، جراحی انجام می گیرد. عمل جراحی مانند میکرودیسکتومی یا لامینکتومی کمری گزینه ای برای درمان سیاتیک است. چنانچه درد سیاتیک به دلیل فتق دیسک است و بعد از چهار تا شش هفته هنوز احساس درد شدید دارید، جراحی می تواند گزینه آخر باشد.
سیاتیک کمر در سالمندان و اهمیت پرستاری از آنها
سالمندی دوره ای پر خطر و حساس در زندگی هر فرد است. اما با داشتن آگاهی درباره آن و بیماری های شایع در آن دوران، خانواده و پرستار سالمند، می توانند با آمادگی کافی و لازم با آن مواجه شوند. آسیب و درد عصب سیاتیک یکی از شایع ترین بیماری ها است. استخدام پرستار سالمند برای سالمندان مبتلا به کمر درد از ضروری ترین خدمات مورد نیاز این جامعه است.
همراه بودن پرستار در تمامی لحظه ها، تغذیه مناسب، انجام ورزش های تجویز شده توسط پزشک و یا فیزیوتراپیست معالج و مصرف به موقع داروها از جمله نیازهای اساسی یک سالمند مبتلا به درد سیاتیک است. حضور پرستار سالمند در کنار سالمندان مبتلا به این بیماری، جهت کمک ایشان در تحرک، رژیم غذایی مناسب و مصرف درست و به موقع داروها در کنترل بیماری و جلوگیری از شدت یافتن آن مفید و ضروری است.
کلام آخر
سیاتیک وضعیتی دردناک است که می تواند زندگی سالمندان را مختل کند. راه های بسیاری برای تسکین علائم سیاتیک وجود دارد. در اغلب موارد درد عصب سیاتیک در عرض چند هفته کاملا تسکین می یابد. چنانچه علائم شما با درمان خانگی بهبود نیافت، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین با کمک پرستار سالمند در منزل تشخیصی درست، پیشگیری موثر و درمانی مطمئن داشته باشید. سالمندان نیازهای مراقبتی خاص خود را دارند.
خدمات و مراقبت های مورد نیاز سالمندان که پرستار سالمند باید انجام دهد متناسب با شرایط سالمند و درخواست ایشان است. پرستار برای مراقبت از سالمند همیشه به او یادآوری کند که همیشه صاف بایستد و شانه ها را صاف نگه دارد. لازم به ذکر است احساس کرختی و سوزش در پا و ساق پا نگران کننده نیست. اما اگر در صورت احساس ضعف و یا افت در این نواحی، باید مورد توجه قرار گیرد.